Γράφει ο M. K. Bhadrakumar για την ειδησεογραφική ιστοσελίδα Indian Punchline
Απόδοση: "Ας Μιλήσουμε Επιτέλους!"
Αυτό που προκύπτει μία εδομάδα μετά από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία είναι ότι τρία καθοριστικά σημεία θα κρίνουν τις τουρκοαμερικανικές σχέσεις μέσα στις επόμενες ημέρες και εβδομάδες:
1) Η λειτουργία της αεροπορικής βάσης του Ιντσιρλίκ στα συριακά σύνορα.
2) Η έκδοση του ισλαμιστή κληρικού Φετουλλάχ Γκιουλέν στην Τουρκία από τις ΗΠΑ.
3) Η μαζική εκκαθάριση των οπαδών του Γιουλέν, η οποία ήδη είναι σε εξέλιξη στην Τουρκία.
Κάθε ένα από αυτά τα τρία σημεία θα είναι δυσκολότερο ως προς την διαπραγμάτευση από τα άλλα δύο, ενώ συγχρόνως και τα τρία είναι αλληλένδετα.
Η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στο Ιντσιρλίκ έχει ανασταλεί από την περασμένη Παρασκευή, ενώ μια εφεδρική γεννήτρια μόλις και μετά βίας επιτρέπει στην εκεί βάση των ΗΠΑ την διεξαγωγή αεροπορικών πτήσεων και την εξυπηρέτηση των περίπου 2.700 ατόμων, τα οποία εργάζονται στη βάση αυτή του ΝΑΤΟ. Η κατάσταση αυτή δεν γίνεται να συνεχιστεί επ’ αόριστον. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Άστον Κάρτερ, είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τούρκο ομόλογό του Φικρί Ισίκ το βράδυ της περασμένης Τρίτης, προκειμένου να τονίσει την σημασία της λειτουργίας της βάσης του Ιντσιρλίκ στην εκστρατεία κατά του ISIS.
Ωστόσο, από την πλευρά του, ο Ισίκ αρκέστηκε στο να εκφράσει την λύπη του για την αδυναμία του να παραστεί στην διεθνή σύνοδο υπουργών Άμυνας κατά του ISIS, την οποία διοργάνωσε ο Κάρτερ στην Ουάσινγκτον την Τετάρτη. Η Τουρκία εκπροσωπήθηκε μόνο σε επίπεδο πρεσβευτών στην σύνοδο, στην οποία συμμετείχαν οι υπουργοί Άμυνας 30 περίπου χωρών και αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ και του Πενταγώνου, προκειμένου να συζητήσουν “τις προσεχείς εξελίξεις στα πλαίσια της εκστρατείας που θα κορυφωθεί με την κατάρρευση του ελέγχου της Μοσούλης και της Ράκα από το ISIS”. (Ανακοίνωση Πενταγώνου)
Η κράτηση του διοικητή της βάσης του Ιντσιρλίκ, στρατηγού Μπεκίρ Ερκάν Βαν, και των υφισταμένων του, υπογραμμίζει τις λεπτές ισορροπίες που εμπλέκονται στην συγκεκριμένη υπόθεση. Ο στρατηγός Βαν αντιστάθηκε στην σύλληψή του και είχε προφανώς ζητήσει πολιτικό άσυλο στις ΗΠΑ, προτού απομακρυνθεί από άνδρες της τουρκικής ασφάλειας.
Είναι ενδιαφέρον ότι, σε συνέντευξή του στο AlJazeera την Τετάρτη, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι κάποιοι από αυτούς που έχουν τεθεί υπό κράτηση έχουν αρχίσει να ομολογούν ότι δεν αποκλείεται να υπήρξε ξένη παρέμβαση. Ο Ερντογάν προειδοποίησε ότι θα διέπρατταν "μεγάλο σφάλμα" οι ΗΠΑ εάν αποφάσιζαν να μην εκδώσουν τον Γκιουλέν.
Η επίσημη τουρκική θέση είναι ότι δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ της συνέχισης της πρόσβασης των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιντσιρλίκ και της έκδοσης του Γκιουλέν, αλλά, σαφώς, δεν είναι αυτό το διακύβευμα. Οι Τούρκοι γνωρίζουν καλά ότι το Ιντσιρλίκ αποτελεί την πιο αποτελεσματική βάση για την διεξαγωγή των επιχειρήσεων των ΗΠΑ στη Συρία.
Ωστόσο, δεν θα πρέπει να θεωρείται πιθανό ότι η Ουάσιγκτον θα εκδώσει τον Γκιουλέν στην Τουρκία, ενώ ο Ερντογάν έχει διακυβεύσει το κύρος του για αυτό το θέμα. Φαίνεται από τώρα, ότι δεν υπάρχει πια κανένα περιθώριο ελιγμών στην συγκεκριμένη υπόθεση, εκτός αν βρεθεί κάποια “φόρμουλα” που ίσως συνεισφέρει στο να διασωθεί κάπως το γόητρό του, όπως π.χ. η πιθανή άρση της “πράσινης κάρτας” του Γκιουλέν ή μια απόπειρα να πειστεί να αναχωρήσει για μια τρίτη χώρα.
Το ζήτημα είναι ότι, εδώ και δύο - τρεις δεκαετίες, ο Γκιουλέν ήταν και παραμένει ένα “στρατηγικό ατού” των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, και εάν οι τουρκικές υπηρεσίες ασφαλείας τον ανακρίνουν, μπορεί να προκληθεί ακόμη μεγαλύτερη βλάβη στις τουρκοαμερικανικές σχέσεις και ίσως ακόμη να περιπλακούν οι σχέσεις των ΗΠΑ με τρίτες χώρες, όπου το εκτεταμένο δίκτυο των ιδρυμάτων του Γκιουλέν λειτουργούσε ή εξακολουθεί να λειτουργεί ως οργανώσεις-βιτρίνα της CIA. (Sputnik News)
Εν τω μεταξύ, το ποιος μπορεί να είναι ο πιθανός ρόλος που διαδραμάτισε το Ισραήλ στην απόπειρα πραξικοπήματος παραμένει μυστήριο. Το Ισραήλ κρατά σιωπή ιχθύος, αλλά σίγουρα γνωρίζει ότι ο στρατηγός Ακίν Οζτούρκ, πρώην επικεφαλής της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας, ο οποίος ομολόγησε τον ηγετικό ρόλο του στην απόπειρα πραξικοπήματος, υπηρέτησε κάποτε ως στρατιωτικός ακόλουθος της Τουρκίας στο Τελ Αβίβ. (Algemeiner)
Η ακριβής σχετική δήλωση του Ερντογάν στην συνέντευξη της περασμένης Τετάρτης στοAlJazeera είναι η εξής:
“Άλλα κράτη πιθανόν να βρίσκονται πίσω από αυτή την απόπειρα πραξικοπήματος. Οι οπαδοί του Γκιουλέν διασυνδέονται με μυστικές υπηρεσίες μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες ίσως κατέστρωσαν όλο το σχέδιο. Θα έρθει καιρός που θα αποκαλυφθούν όλες αυτές οι διασυνδέσεις”.
O Ερντογάν άφησε σαφείς αιχμές για την συμμετοχή περισσότερων από μία χώρα στην απόπειρα πραξικοπήματος.
Το Ισραήλ έχει εξοργιστεί με τον Ερντογάν λόγω των στενών δεσμών του με την Χαμάς. Παράλληλα, το Ισραήλ ευνοεί τη δημιουργία ενός κράτους του Κουρδιστάν, όπου θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια βάση για τις μυστικές του υπηρεσίες σε μια εξαιρετικά στρατηγική περιοχή κοντά στο Ιράν. Υπάρχει ήδη συμφωνία για το θέμα αυτό μεταξύ του Ισραήλ και των ΗΠΑ. Οι Τούρκοι έχουν υποψιαστεί εδώ και καιρό τις προθέσεις των ΗΠΑ όσον αφορά στο Ιράκ και την Συρία. (Περισσότερες λεπτομέρειες για το συγκεκριμένο θέμα μπορείτε να διαβάσετε στην συνέντευξη που παραχώρησε απόστρατος Τούρκος ναύαρχος στο Sputnik News, με τίτλο “Επιτεύχθηκε ο στόχος; Η απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος αποδυναμώνει τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις”.)
Το σενάριο γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκο, εάν το άρθρο που δημοσίευσε στις 20 Ιουλίου η σαουδαραβική Asharq Al-Awsat διαβαστεί με γνώμονα το γεγονός της πρόσφατης ίδρυσης προξενείου της Σαουδικής Αραβίας στο Ερμπίλ, στα κουρδικά εδάφη του βόρειου Ιράκ. (Παρεμπιπτόντως, εκδότης της εφημερίδας είναι ο πρίγκηπας Φαϊζάλ, γιος του Σαουδάραβα μονάρχη Σαλμάν.) Το άρθρο προειδοποιεί τον Ερντογάν ότι μπορεί να ανατραπεί αν πιέσει για την έκδοση του Γκιουλέν από τις ΗΠΑ και πως κινδυνεύει να αντιμετωπίσει την οργή της Δύσης, εάν προχωρήσει σε καταστολή των οπαδών του Γιουλέν. (Asharq al-Awsat)
Αλήθεια, με τίνος μέρος είναι οι Σαουδάραβες όταν παίζουν αυτό το μεγάλο παιχνίδι; Για μια γρήγορη απάντηση, διαβάστε μια ενδιαφέρουσα δήλωση ενός Ισραηλινού εμπειρογνώμονα της εθνικής ασφάλειας, που έγινε εδώ πρόσφατα.
Θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους θα κλιμακώσουν τις πιέσεις τους προς τον Ερντογάν για να συμμορφωθεί με τις επιταγές τους. Η αντιπαράθεση αυτή μπορεί με την πάροδο του χρόνου να μετατραπεί σε επίδειξη δύναμης, και δεν αποκλείεται ακόμη και να λάβει άσχημη τροπή. Το διακύβευμα είναι πάρα πολύ υψηλό για το σύστημα της Δυτικής συμμαχίας και την περιφερειακή στρατηγική των ΗΠΑ. Η καταστολή των οπαδών του Γκιουλέν από τον Ερντογάν θα είναι η τέλεια ευκαιρία που περιμένουν οι Δυτικοί ως άλλοθι για να τον απομονώσουν.
Με απλά λόγια, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να μην έχουν την Τουρκία υπό τον έλεγχό τους. Χωρίς την Τουρκία, το ΝΑΤΟ θα αποδυναμωθεί σοβαρά σε ολόκληρη την νότια σφαίρα επιρροής του (Βαλκάνια, Μαύρη Θάλασσα, Καύκασο, Κασπία, Νότια Ρωσία και Κεντρική Ασία, Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο) και η στρατηγική περιορισμού που ασκούν οι ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας θα είναι καταδικασμένη.
Επίσης, εάν εξετάσει κανείς την σχετικά περιορισμένη προοπτική της συριακής σύγκρουσης, θα διαπιστώσει ότι, η οποιαδήποτε πιθανή ευκαιρία των ΗΠΑ και των συμμάχων τους (Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, κλπ) να ενεργοποιήσουν ένα βιώσιμο “Σχέδιο Β” για την αντιμετώπιση του ρωσοϊρανικού άξονα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το εάν ή όχι η Τουρκία θα παραμείνει εταίρος τους και πρόθυμη να παίξει έναν παρεμβατικό ρόλο.
