ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Νικητήρια ιαχή μετά την κατάληψη υψώματος.
Τέτοια μέρα πριν από 79 χρόνια, 28η Οκτωβρίου του 1940, η Ελλάδα έπαιρνε
το βάπτισμα του πυρός στην πιο αιματοβαμμένη πολεμική περίοδο της
ανθρώπινης ιστορίας. Η φασιστική Ιταλία απαιτεί να αναλάβει τον έλεγχο
στρατηγικών σημείων της χώρας- στα βουνά της Ηπείρου αρχίζει ο ελληνοϊταλικός πόλεμος. Το Έπος του ’40.
Τους ανθρώπους που τον έζησαν, στην πρώτη γραμμή ή στα μετόπισθεν,
τους άντρες που πολέμησαν και δεν άφησαν τα κόκκαλά τους στο χιόνι, νέες
τότε γυναίκες, νηστικά, σκελετωμένα παιδιά- αυτούς τους ανθρώπους τους
έχουμε ζήσει κι εμείς. Και κάποιοι ζούνε ακόμα.
Οι ιστορίες και τα βιώματά τους, ακόμα κι αν πολλοί απέφευγαν να μιλούν
εκτενώς, υπάρχουν σαν πρωτογενείς ιστορικές μαρτυρίες στο μνημονικό και των περισσότερων νεότερων Ελλήνων. Αν κάποια ιταλική ή γερμανική σφαίρα δεν
είχε περάσει ξυστά από τον πρόγονό μας, δε θα είχαμε ποτέ υπάρξει- δεν είναι
ο πόλεμος του ’40, ο αντιφασιστικός και αντιναζιστικός αγώνας της Ελλάδας
ένα ηρωικό γεγονός σήμερα ανεπαίσθητο. Οι γενιές του τότε και του τώρα
είναι πολύ κοντινές για να μην συνδέονται συναισθηματικά.
Στο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας αυτή η συλλογική μνήμη του λαού είναι απτή.
Οι φωτογραφίες της περιόδου ’40- ’41 οπτικοποιούν ιστορίες που έχουμε
ακούσει με συναρπαστικό τρόπο, όπως μόνο η ορατή μνήμη και το φωτογραφικό στιγμιότυπο μπορούν. Μια εικόνα, χίλιες λέξεις.
Στους τοίχους αρκετές εμβληματικές στιγμές της περιόδου- οι περισσότερες έχουν συμπεριληφθεί σε αφιερώματα και ντοκιμαντέρ της περιόδου ’40- ’41 και
της Κατοχής που ακολούθησε. Στο υπόγειο, όμως, του Μουσείου, σε ογκώδεις
φακέλους και ηλεκτρονικούς υπολογιστές φυλάσσονται χιλιάδες ακόμα εικόνες, αδημοσίευτες οι περισσότερες.
Διηγούνται όχι μόνο ηρωικές, εφ′ όπλου λόγχη επιθέσεις, αλλά και την
καθημερινότητα στο μέτωπο και τα μετόπισθεν. Το ξεψείρισμα, τα γράμματα
στη μάνα και στη γυναίκα, οι πετσοκομμένοι τραυματίες, οι αιχμάλωτοι,
οι νεκροί με τα ανοιχτά μάτια. Δεν αντηχούν μόνο ”Αέρα!” αλλά και ”Όι, όι μάνα μου...”. Επιλέξαμε 70 από αυτές.
Το σύνολο του φωτογραφικού υλικού από το αρχείο του Πολεμικού Μουσείο
συνθέτει ένα οπτικοποιημένο «Αξιον Εστί»- στις εικόνες που παρουσιάζουμε
σήμερα προσπαθήσαμε να εικονογραφήσουμε έναν στίχο του έστω.
Λίγες γραμμές- αράδες από την «Πορεία προς το Μέτωπο».
″Ξημερώνοντας τ′ Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων, λάβαμε τη διαταγή
να κινήσουμε πάλι μπροστά, για τα μέρη που δεν έχει καθημερινές και σκόλες.
Έπρεπε, λέει, να πιάσουμε τις γραμμές που κρατούσανε ως τότε οι Αρτινοί,
από Χιμάρα ως Τεπελένι. Λόγω που εκείνοι πολεμούσανε απ′ την πρώτη μέρα,
συνέχεια, κι είχαν μείνει σκεδόν οι μισοί και δεν αντέχανε άλλο. Δώδεκα μέρες
κιόλας είχαμε μεις πιο πίσω. στα χωριά. Κι απάνω που συνήθιζε τ′ αυτί μας
πάλι στα γλυκά τριξίματα της γης, και δειλά συλλαβίζαμε το γαύγισμα του
σκύλου ή τον αχό της μακρινής καμπάνας, να που ήταν ανάγκη, λέει,
να γυρίσουμε στο μόνο αχολόι που ξέραμε: στο αργό και στο βαρύ των
κανονιών, στο ξερό και στο γρήγορο των πολυβόλων. Νύχτα πάνω στη νύχτα
βαδίζαμε ασταμάτητα, ένας πίσω απ′ τον άλλο, ίδια τυφλοί”. ( Οδυσσέας Ελύτης, Ποίηση, Ίκαρος, Αθήνα 2002)
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μεταφορά στρατιωτών μας στο μέτωπο
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Φωτογραφία στρατιώτη
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Συνεργείο από Ηπειρώτισες για την αποχιόνιση δρόμου.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Ιταλικό άρμα, λάφυρο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Συγκέντρωση Αδελφών Νοσοκόμων.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Λάφυρα από το μέτωπο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Διαβιβαστές στο μέτωπο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Σε ανάπαυλα της μάχης.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Διαβιβαστές εν δράσει.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αξιωματικοί του Ε.Σ. σε αποστολή αναγνώρισης.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αξιωματικός σε παρατηρητήριο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αξιωματικοί στην πρώτη γραμμή.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Έλληνες στρατιώτες ψυχαγωγουμένοι σε ανάπαυλα μάχης.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μεταφορά τραυματία.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Σταθμός Διοικήσεως. Χαμόγελο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Λόχος πεζικού, σκαπανείς.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Ιταλοί τραυματίες, αιχμάλωτοι.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αεροδρόμιο Ελευσίνας.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Πυροβολαρχία στην πρώτη γραμμή του αλβανικού μετώπου.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Κατεστραμμένο ιταλικό άρμα, δίπλα ο στρατηγός Κοσμάς με επιτελείς του.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Πορεία στο χιόνι και τη λάσπη του μετώπου.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Άσκηση ολμιστών με ιταλικούς όλμους- λάφυρα.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Έξω απ' το αμπρί, μετά τον βομβαρδισμό των χαρακωμάτων.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Φαντάροι γύρω απ' τη φωτιά.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Πρώτη Γραμμή.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μέσα στο χιόνι, πρώτη γραμμή.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αντιαεροπορικά, παγωμένα βλέμματα στον ουρανό.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μεταφορά στρατιωτών στο μέτωπο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Χαρακώματα.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αλλαγή τραύματος, ορεινό χειρουργείο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Τραυματίας του μετώπου.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Χαμόγελα στο χιονισμένο χαράκωμα.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στρατιώτες επιβιβάζονται σε μεταγωγικά για το μέτωπο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μεταφορά τραυματία.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αθήνα, 1940. Νέα από το μέτωπο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μεταφορά τραυματία από χωρικούς.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αξιωματικοί στο μέτωπο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Στα αλβανικά βουνά.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Προκήρυξη φρουράρχου Κορυτσάς.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αεροσκάφος Spitfire.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Τμήμα πεζικού επιτιθέμενο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Γράμματα από το μέτωπο. Υπηρεσία λογοκρισίας.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Επίθεση λόχου. Δρασκελισμοί.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Ατομική καθαριότητα. Ξεψείρισμα.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Γιατροί στο μέτωπο. Οι άσπρες ποδιές κατάστικτες αίμα.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Τραυματίας με αδελφή νοσοκόμα.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Ιταλός τραυματίας.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Γράμμα στους δικούς του.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Συσσίτιο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αντιτορπιλικό "Ύδρα". Φυλακή Γέφυρας εν πλω. Υποπλοίαρχος Διογένης Θεοδώρου, ανθυποπλοίαρχος Χρήστος Σολιώτης.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Νεκρός Ιταλός στρατιώτης.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Ανάπαυλα. Τραγούδι.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Τη νύχτα της 6ης προς 7η Απριλίου 1941 γερμανικά βομβαρδιστικά επιτέθηκαν στον Πειραιά. Το πλοίο Clau- Fraser φορτωμένο εκρηκτικές ύλες έπιασε φωτιά και ανατινάχτηκε επιφέροντας τεράστιες καταστροφές στο λιμάνι.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Πολεμικό Μουσείο
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Έτοιμοι για εξόρμηση.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Πορεία στο χιόνι.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Πανηγυρισμοί. Αθήνα, 28 Οκτωβρίου 1940.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Δημοσιογράφοι αναχωρούν για το μέτωπο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αεροσκάφος δίωξης PZL επιθεωρείται και ανεφοδιάζεται σε πυρομαχικά.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ "Αέρα" στα χιόνια.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Ιπτάμενοι και τεχνικοί της 24ης Μοίρας Διώξεως.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Μπουγάδα στο μέτωπο.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Γράμμα απ' την πατρίδα.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Σε χαράκωμα στο μέτωπο της Χειμάρας, λίγο μετά το πέρας εξάωρης μάχης.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Πρώτη γραμμή. Τμήμα πεζικού με πυρ και κίνηση πλησιάζουν τη γραμμή εφοδου για το τελικό άλμα. (αρχείο Παπαρρόδου, ταγματάρχη Πυροβολικού)
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Τάγμα χιονοδρόμων.
ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Έλληνες οπλίτες. Ανάπαυλα στην πρώτη γραμμή.
