Θα γίνουν πόλεμοι στο μέλλον για το νερό;
Θα υπάρχει στο μέλλον αρκετό νερό για όλους; Μήπως οι επόμενοι πόλεμοι, όπως λέγεται μεταξύ σοβαρού και αστείου εδώ και πολλά χρόνια θα γίνουν γι αυτό το αγαθό «στρατηγικής σημασίας», όπως ήδη χαρακτηρίζεται;
Το 71% του πλανήτη μας είναι καλυμμένο από νερό, αλλά μόνο το 2,5% του συνολικού νερού είναι καθαρό. Περίπου το 1 /9 του πληθυσμού της γης δεν έχει πρόσβαση σε υδάτινες πηγές, ενώ κυρίως στις χώρες του τρίτου κόσμου 5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες σχετιζόμενες με μολυσμένα ύδατα, δέκα φορές περισσότεροι από αυτούς που σκοτώνονται κάθε χρόνο σε πολέμους.
Το νερό παραμένει φθηνό καθώς η παροχή του σε υγιεινές συνθήκες στοιχίζει μόνο το 0,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ σε ετήσια βάση, αλλά πολλοί ειδικοί θεωρούν ότι η συνεχιζόμενη αύξηση πληθυσμού, η ξηρασία και γενικότερα οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα μπορούσαν να αυξήσουν τον ανταγωνισμό στις καλλιέργειες, την ενέργεια αλλά και σε πόλεις που αναπτύσσονται.
Περιοχές της Βόρειας Αφρικής και της Ασίας έχουν πληγεί ιδιαίτερα με γεωργικές περιοχές να έχουν προβλήματα λόγω της έλλειψης υδάτινων πόρων κάτι που δυσχεραίνει τις καλλιέργειες για τρόφιμα με αυξημένες ανάγκες νερού. Παρά το γεγονός ότι στη διάρκεια της πανδημίας που ήρθε να επιτείνει το πρόβλημα, στην Ευρώπη οι δημόσιοι οργανισμοί ύδρευσης μπόρεσαν να ανταποκριθούν με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα με νέους άξονες για τη μελλοντική αναδιοργάνωση των παροχών, το θέμα απασχολεί και περιοχές του ανεπτυγμένου κόσμου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Καλιφόρνια που παρουσιάζει εδώ και χρόνια προβλήματα υψηλής ξηρασίας καθώς ζέστη και πυρκαγιές πλήττουν συχνά τη Δυτική Ακτή. Τα πύρινα μέτωπα σε Όρεγκον, Καλιφόρνια αλλά και στην Ουάσιγκτον ανάγκασαν μισό εκατομμύριο ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
Έτσι τον Σεπτέμβριο, φθάσαμε στην ανακοίνωση ότι το νερό - ο «διάφανος χρυσός»- θα συμπεριληφθεί στη λίστα εμπορευμάτων του χρηματιστηρίου CME του Σικάγο, μαζί με τον χρυσό και το πετρέλαιο, με την έναρξη της διαπραγμάτευσης συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για πρώτη φορά από τον Δεκέμβριο του 2020.
Η CME Group Inc. είναι μια αμερικανική εταιρεία παγκόσμιων αγορών. Είναι το μεγαλύτερο ανταλλακτήριο χρηματοοικονομικών παράγωγων στον κόσμο όπου διαπραγματεύονται κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνουν γεωργικά προϊόντα, νομίσματα, ενέργεια, επιτόκια, μέταλλα και δείκτες μετοχών.
Τα συμβόλαια του νερού θα συνδέονται με τον δείκτη Nasdaq Veles California Water (ΝQH2O) που καθιερώθηκε το 2018. Η πρόθεση είναι να δημιουργηθεί μια ρευστή και διαφανής προθεσμιακή αγορά που θα βοηθήσει τους χρήστες της να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο μιας αύξησης των τιμών.
ΓΡΑΦΗΜΑ ΝQH20
Ο Nasdaq Veles California Water Index (σύμβολο ticker: NQH2O) παρακολουθεί την τιμή των μισθώσεων δικαιωμάτων νερού και τις συναλλαγές πωλήσεων στις πέντε μεγαλύτερες και πιο ενεργά εμπορικές περιοχές στην Καλιφόρνια. Στο ευρετήριο περιλαμβάνονται οι συναλλαγές δικαιωμάτων ύδατος από την αγορά επιφανειακών υδάτων και τέσσερις λεγόμενες λεκάνες υπογείων υδάτων - η Κεντρική Λεκάνη, η Λεκάνη Chino, η Κεντρική λεκάνη του San Gabriel και η λεκάνη Mojave Alto Subarea.
Η τιμή του δείκτη αντικατοπτρίζει τη μέση σταθμισμένη τιμή του νερού στην πηγή, εξαιρουμένου του κόστους μεταφοράς και των απωλειών νερού στις υποκείμενες αγορές μετά την προσαρμογή για συγκεκριμένους παράγοντες τιμολόγησης, για καθεμία από τις επιλέξιμες αγορές και τύπους συναλλαγών. Κάθε συμβόλαιο θα αντιπροσωπεύει πάνω από 12 εκατ. λίτρα νερού, αλλά δεν θα ενσωματώνει φυσικές ποσότητες όπως συμβαίνει με την προθεσμιακή αγορά των αγροτικών εμπορευμάτων ή των βιομηχανικών μετάλλων ή του πετρελαίου.
Σύμφωνα με το CME, το 40% του νερού που καταναλώνεται στην Καλιφόρνια χρησιμοποιείται για την άρδευση των 9 εκατομμυρίων στρεμμάτων της. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης θα επιτρέπουν σε έναν παραγωγό να κάνει σχεδιασμό προκειμένου να αλλάξει το κόστος του νερού, που χρειάζεται για άρδευση μεγάλης κλίμακας.
Αναλυτές της αγοράς διατείνονται πως με τη διαπραγμάτευση συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης στο νερό, το οποίο θεωρείται στη συνείδηση της κοινής γνώμης ως δημόσιο αγαθό, μπορεί να αναδειχθεί η ανάγκη συντήρησης υδάτινων πόρων.
Tα συμβόλαια νερού στο CME θα απεικονίζουν και θα συνοψίζουν τις μεγάλες διακυμάνσεις στο κόστος ύδρευσης σε μια επικίνδυνη περίοδο για τον πλανήτη, καθώς πράγματι αναλυτές υποστηρίζουν πως θα μπορούσαν να ξεσπάσουν πόλεμοι για το νερό εφόσον η γεωργία, η ενέργεια και η μεγέθυνση των αστικών κέντρων είναι πολύ πιθανό να αυξήσουν τον ανταγωνισμό για τους υδάτινους πόρους.
Μιχάλης Μιχαηλίδης
Liberal
