Αυτά είναι μερικά από τα θαυμαστά που διαπιστώνεις κάθε λεπτό στην περιήγησή σου στους Άγιους Τόπους. Τα κλάματα και η συγκίνηση μπροστά στα προσκυνήματα είναι κοινός τόπος αναφοράς για όλες τις φυλές και τα χρώματα. Και η αίσθηση ότι όλοι είναι παιδιά του ίδιου Θεού και ο πόνος και η χαρά δεν κάνουν διακρίσεις είναι η διαπίστωση που σε κάνει καλύτερο άνθρωπο φεύγοντας! Για λίγο, μόνο για λίγο… Γιατί κάτι πιο δυνατό και πάνω από σένα σε «τραβάει» να ξαναπατήσεις αυτά τα χώματα σύντομα. Μόνο με μία φράση μπορώ να περιγράψω το συναίσθημα που έχεις όταν αποχαιρετάς αυτό τον τόπο: ότι εγκαταλείπεις το σπίτι σου. Γιατί πραγματικά εκεί είναι το σπίτι και ο Πατέρας σου. ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΣΟΥ!
Προς την Ιερουσαλήμ
Σίγουρα, πηγαίνοντας στο δρόμο για την Ιερουσαλήμ δεν μπορείς να μιλήσεις για τουριστικό προορισμό. Το χώρο δεν κατακλύζουν τουρίστες, αλλά προσκυνητές απ’ όλο τον κόσμο. Όλα τα χρώματα και όλες οι φυλές αναζητούν όχι να επισκεφθούν αυτό το μέρος, αλλά, όπως όλοι υποστηρίζουν, «να πατήσουν τα Άγια Χώματα».
Η καινούρια συνήθεια που καλείται κάποιος να αποκτήσει σε κάθε είδους συναλλαγή, ακόμα κι αν αποτελεί κάτι άγνωστο για το δικό του πολιτισμό, είναι το παζάρι και μάλιστα το «χοντρό». Χωρίς ίχνος ντροπής, επιτυχημένη συναλλαγή θεωρείται αυτή κατά την οποία απειλείς να φύγεις από το μαγαζί εξαιτίας της «εξωφρενικής» τιμής που αναγράφεται σ’ αυτό που θέλεις να αγοράσεις. Τότε δεν πρέπει να διστάσεις και να υποκριθείς τον αποφασισμένο να πάει στο διπλανό μαγαζί. Μπορείς να πετύχεις καταπληκτικές τιμές: ενώ ο έμπορος έχει ξεκινήσει από τα 130 ευρώ, μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 10! Συμβουλή: Μην διστάσετε να ζητήσετε τη χαμηλότερη. Ο καλύτερα υποκρινόμενος τον δυσαρεστημένο θα είναι και ο τελικός νικητής. Αλλά επειδή σε κάθε προορισμό υπάρχει πάντα η δυνατότητα να βάλεις το χέρι πιο βαθιά στην τσέπη, έτσι και εκεί –με την προϋπόθεση ότι μπορείς να τα περάσεις από το τελωνείο– μεγάλες ευκαιρίες αποτελούν τα χαλιά και τα κιλίμια.
Κι αν για οποιοδήποτε ταξίδι αισθάνεσαι ασφαλής κρατώντας τις τραπεζικές σου κάρτες, εκεί τα έξοδα περιορίζονται σε λίγα ευρώ που θα σου κοστίσουν κεριά, σταυρουδάκια, ιερά λάδια, αγιασμοί και μπουκαλάκια με λίγες χούφτες από τα ιερά χώματα. Άλλες αγοραστικές προκλήσεις σπανίζουν, εκτός από φουλάρια κασμίρ, κελεμπίες και καφτάνια.
Απαραίτητα αξεσουάρ για όλους τα αναπαυτικά παπούτσια. Αγαπημένα αξεσουάρ για τις γυναίκες οι μαντήλες. Ο ενδυματολογικός κώδικας απαιτεί σεμνή ως επί το πλείστον εμφάνιση, που ξεκινά από ελαφριά καλοκαιρινά λινά, μέχρι χοντρά αντιανεμικά μπουφάν και μάλλινες κάλτσες, και αυτό γιατί οι θερμοκρασίες ποικίλλουν σε περιοχές που απέχουν μεταξύ τους μόλις μία ώρα. Μέχρι και την άνοιξη η διαφορά της θερμοκρασίας μπορεί να είναι από 10 έως 15 βαθμούς στις επισκέψεις από το ένα προσκύνημα στο άλλο. Κι αυτό γιατί άλλα βρίσκονται μέσα στην έρημο και άλλα σε μεγάλο υψόμετρο. Και όλα αυτά μέσα στην ίδια μέρα…
Όσο πλησιάζουμε προς το καλοκαίρι, η θερμοκρασία ανεβαίνει επικίνδυνα για τους Μεσογειακούς, ενώ η ατμόσφαιρα τις περισσότερες μέρες του χρόνου είναι αποπνικτική από τη σκόνη που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τους επισκέπτες, όταν επικρατούν ισχυροί άνεμοι.
Βασικός τρόπος μετακίνησης τις περισσότερες ώρες της μέρας, εκτός από τα πούλμαν των τουριστικών γραφείων, αποτελεί το… «πεζό δύο». Το εντυπωσιακό και παράδοξο είναι ότι άνθρωποι αγύμναστοι, παχύσαρκοι, ταλαιπωρημένοι ή ακόμα και τρίτης ηλικίας δεν δυσανασχετούν ποτέ για τις ατελείωτες ώρες πεζοπορίας που πρέπει να κάνουν. Μιλούν όλοι για «φτερά στα πόδια» και τη λαχτάρα να μην χάσουν ούτε ένα προσκύνημα. Για να προφτάσει να τα δει κανείς όλα αυτά θα χρειαστεί από επτά έως δέκα μέρες.
Πατώντας στο Τελ Αβίβ, με ισραηλινές ή ελληνικές πτήσεις, ο έλεγχος είναι εξονυχιστικός. Όλοι ανεξαιρέτως περνούν από… interview, απαντώντας με λεπτομέρειες για το σκοπό του ταξιδιού, τον τόπο διαμονής και τις επισκέψεις του προγράμματος. Οι κάμερες τίθενται σε λειτουργία. Οι κινήσεις όλων είναι υπό τον έλεγχο των Ισραηλινών. Χαρακτηριστικό ήταν όταν δυο μέλη από ένα γκρουπ ξέφυγαν από τους υπολοίπους, εξαιτίας δεκάλεπτης καθυστέρησης στο WC. Οι ερωτήσεις είχαν τη μορφή ανάκρισης και μόνον όταν οι αρμόδιοι πείστηκαν ότι η καθυστέρηση οφειλόταν στην αλλαγή ρούχων λόγω της μεγάλης διαφοράς θερμοκρασίας, αφέθηκαν ελεύθεροι να ακολουθήσουν το υπόλοιπο γκρουπ!
Έξω από το αεροδρόμιο τα πούλμαν των προσκυνητών περιμένουν. Είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για να κινηθείς στο Ισραήλ. Τα ταξί διακρίνονταν από το γκρι χρώμα τους όσο είσαι στο Ισραήλ, ενώ μπαίνοντας σε παλαιστινιακά εδάφη θα διακρίνεις και τα κίτρινα. Όποιος επισκεφθεί αυτή την περίοδο το Ισραήλ θα παρατηρήσει έναν οικοδομικό οργασμό, κυρίως σε δρόμους και μεγάλα κτίρια. Παρ’ όλα αυτά δεν θα έλεγα ότι η χώρα αυτή διακρίνεται για το εκσυγχρονισμένο δίκτυο μαζικής μεταφοράς. Τα λεωφορεία είναι παλιά, το μετρό απουσιάζει, ενώ οι πρώτες ράγες για το τραμ μόλις άρχισαν να τοποθετούνται.
Η πρώτη εντύπωση είναι το γυμνό τοπίο που απλώνεται παντού. Γύρω μας έρημος, τεράστιες αμμώδεις και βραχώδεις εκτάσεις και κάπου κάπου μερικοί φοίνικες ξεπηδούν μαζί με καλύβες που θυμίζουν τσαντίρια τσιγγάνων. Είναι τα σπίτια των Βεδουίνων, που την ίδια στιγμή που σου δημιουργούν την πλάνη της φτώχειας, μαθαίνεις ότι οι συγκεκριμένοι δεν μετρούν σε ακίνητα την τεράστια περιουσία τους αλλά σε καμήλες. Σύμφωνα με τους δικούς τους νόμους, οι συγκεκριμένοι επιτρέπεται να έχουν μέχρι και τέσσερις γυναίκες, αρκεί να μπορούν να τις συντηρούν. Πράγμα για τους περισσότερους εύκολο, καθώς ένα δικό τους Ε9 θα ’θελε πολύ να έχει στο στόχαστρο ο δικός μας υπουργός Οικονομίας…
Οι δρόμοι είναι φαρδιοί και οι οδηγοί μόνιμα εκνευρισμένοι. Η ηχορρύπανση δεν μετριέται σε ντεσιμπέλ αλλά σε συνεχή κορναρίσματα. Ο ασφαλέστερος τρόπος είναι να οδηγείς αργά για να μπορείς να φρενάρεις. Οι οδηγοί δεν γνωρίζουν από οδικά σήματα παρά μόνον από προτεραιότητα στον εαυτό τους. Ακόμα και τα πρόβατα και τα γαϊδούρια μπορεί να διασχίσουν δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, κάνοντάς σε για μια στιγμή να πιστέψεις ότι βρίσκεσαι στη ζώνη του λυκόφωτος! Εδώ κυριολεκτικά ταιριάζει η φράση «Θεός φυλάξοι!» και ένα είναι βέβαιο: αν ο Θεός δεν βρίσκεται κάπου αλλού, σε εκείνα τα μέρη είναι σίγουρο ότι υπάρχει, αλλιώς θα μετράγαμε δεκάδες θύματα καθημερινά στους δρόμους!
Το παζλ των αντιθέσεων
Εντύπωση δεύτερη και σοκαριστική. Το τείχος της ντροπής! Χιλιόμετρα τείχους, μπετόν και συρματοπλεγμάτων απλώνονται μπροστά μας. Οι Ισραηλινοί κάθε μέρα όλο και περισσότερο «σπρώχνουν» τους Παλαιστινίους σε όλο και μικρότερες εκτάσεις, επεκτείνοντας τα σύνορα της Νέας Ιερουσαλήμ για λογαριασμό τους. Κλείνουν εισόδους αναγκάζοντας τους Παλαιστινίους για να πάνε, για παράδειγμα, σ’ ένα νοσοκομείο και μάλιστα παλαιστινιακό (!), το οποίο απέχει μόλις πεντακόσια μέτρα από τον τόπο τους, να χρειάζεται να διασχίσουν με το αυτοκίνητο χιλιάδες χιλιόμετρα. Δεν είναι σπάνιο, παρατηρώντας μέσα από τα βουνά, να βλέπεις να ξεπετάγονται Παλαιστίνιοι με τα πόδια, προκειμένου να γλιτώσουν χρόνο για να βρεθούν στις δουλειές, στα σχολεία ή τα νοσοκομεία τους. Σε λίγο καιρό, λένε οι πληροφορίες, οι μόνοι δρόμοι διέλευσης γι’ αυτούς θα είναι από υπόγειες σήραγγες!
Εντύπωση τρίτη. Η πλήρης αντίθεση. Λίγο πριν από την Παλιά Ιερουσαλήμ με τα περισσότερα προσκυνήματα διασχίζεις το σύγχρονο Ισραήλ. Διασχίζεις ένα τοπίο που συνθέτει ένα παζλ οργής, καθώς τα στοιχεία που το διακρίνουν είναι η ανομοιομορφία και η ανισορροπία. Είναι στοιχεία κοινωνικής ανισότητας. Είναι η φτώχεια και ο πλούτος. Είναι η δύναμη και η αδυναμία. Είναι η εξουσία και η καταπίεση. Όλα όμως σ’ ένα κοινό φόντο: στο «χρυσό» φόντο. Τι ειρωνεία! Έτσι ονομάζουν την πόλη της Ιερουσαλήμ, «Χρυσή Πόλη». Γιατί όλα τα σπίτια, διά νόμου, είναι υποχρεωτικό να χτίζονται με τη γνωστή χρυσίζουσα πέτρα των Ιεροσολύμων. Απέξω όλα σχεδόν μοιάζουν. Ιδίως στο φως της μέρας, οπότε η περίφημη πέτρα αλλάζει χρώματα κάτω από το φως του ήλιου! Μόνο που οι πέτρες των μεν ανυψώνονται σε οικόπεδα-φιλέτα και κρύβουν τη χλιδή μέσα στο πράσινο, ενώ οι πέτρες των δε (Παλαιστινίων) ξεπηδούν μέσα από τα σκουπίδια και κρύβουν την εξαθλίωση. Γνωστές αλυσίδες ξενοδοχείων μπορούν να σου προσφέρουν μεγάλη άνεση στη διαμονή. Σ’ αυτούς τους δρόμους μπορείς να βρεις τα πάντα. Τα πάρκα δεν λείπουν, ενώ οι βόλτες με τα ΒΜΧ και οι περίπατοι δεν σπανίζουν. Μερικά στενά παραπέρα και πίσω από τα Τείχη η έννοια του σούπερ μάρκετ δεν υπάρχει. Τα μπακάλικα είναι για να εξυπηρετούν μόνον τους ντόπιους, ενώ τα εστιατόρια έχουν αντικατασταθεί από κιόσκια που προσφέρουν μόνο φαλάφελ –ντόπιο έδεσμα ιδιαιτέρως βαρύ για το στομάχι των δυτικών– και άλλα φτωχικά μικρογεύματα.
Κόντρα στα 4Χ4 εκεί το μόνο που συναντάς είναι Volvo του ’70 και ξεπερασμένης τεχνολογίας Fiat, ενώ τα μικρά παιδιά πετάγονται επικίνδυνα στους δρόμους, σαν από ξεχασμένες ασπρόμαυρες ταινίες της Φίνος Φιλμ, με ξεχαρβαλωμένα ποδήλατα. Εκεί η οργή αντικαθίσταται από τον προβληματισμό και μόνο η ελπίδα του Θεού σ’ αυτό το φαιδρό σύστημα εξουσίας σ’ αφήνει να ανταποδώσεις ένα γέλιο συμπαράστασης στο ανυποψίαστο χαμόγελο αυτών των παιδιών.
Μπροστά στην Παλιά Ιερουσαλήμ: Πύλη Δαυίδ και Πύλη Λεόντων
Δύο από τις βασικές εισόδους για να βρεθείς στο Πατριαρχείο, στον Πανάγιο Τάφο, τον Γολγοθά, τα καλντερίμια της πόλης. Λίγο πριν συναντήσεις την απόλυτη γαλήνη, την ομορφιά της αγάπης και την ιερή έκσταση έρχεσαι αντιμέτωπος με το βαρύ οπλισμό των φρουρών. Μετράς τις κάμερες ανά δέκα μέτρα. Εδώ νιώθεις μόνο τα βλέμματά τους να σε παρακολουθούν. Μέχρι να φτάσεις όμως εκεί, έχεις περάσει από τουλάχιστον τέσσερις ελέγχους διαβατηρίων. Δεν είναι ασυνήθιστο να έχεις δεχτεί, μέσα στο πούλμαν που σε πηγαίνει στους Άγιους Τόπους, την επίσκεψη των οπλισμένων σαν αστακών στρατιωτών για έναν ακόμα έλεγχο. Κι αν αυτό είναι το σύνηθες, αυτό που σίγουρα δεν μπορείς να συνηθίσεις με τίποτα είναι τους αμούστακους εφήβους και τις δεκαεπτάχρονες νεαρές κοπέλες με τη στολή και το βλοσυρό βλέμμα έχθρας και καχυποψίας. Μια διαδικασία που διαρκεί μόλις ελάχιστα λεπτά, αρκεί όμως για να σου υπενθυμίσει πού βρίσκεσαι και να σου «σπάσει για λίγο τον τσαμπουκά».
Τα σοκάκια της Παλιάς Ιερουσαλήμ
Οι φωνές είναι γνώριμες. Οι περισσότεροι μιλούν ελληνικά και, θυμίζοντας τους ντελάληδες στα βλάχικα της Βάρης-Κορωπίου, σου φωνάζουν χαριτωμένα «Αγκάπη μου, έλα, φτηνό». Τα πειράγματα από τους νεαρούς δίνουν και παίρνουν… Οι ξανθές γυναίκες μπορεί να ξαφνιαστούν μπροστά στη δελεαστική πρόταση… αγοράς τους! Είναι αλήθεια ότι πέρα από το φλερτ προκειμένου να δείξουν το βαθμό του πόθου και της επιθυμίας τους αντιπροσφέρουν για την «αγορά» σου καμήλες. Μια καλή τιμή είναι πάνω από 6.000 καμήλες, που μεταφράζεται σε εκατομμύρια ευρώ. Ίσως με κάτι τέτοια εισβάλλει στους Αγίους Τόπους ο πειρασμός! Και μάλιστα σε εποχές λιτότητας…
Μπροστά στην Ιερά Πύλη
Αριστερά, η κολόνα που σφραγίζει με τη μεγάλη ρωγμή την επιλογή των Ελληνορθοδόξων για το Άγιο Φως. Όταν οι Αρμένιοι επιχείρησαν να κλέψουν το Άγιο Φως από τον Πανάγιο Τάφο το 1540 και κλείδωσαν τις εξωτερικές πόρτες, το Άγιο Φως βγήκε από την κολόνα «ως εκ θαύματος» και δόθηκε στους αποκλεισμένους από τους Αρμενίους Έλληνες χριστιανούς ορθοδόξους.
Τα μεγάλα ιερά προσκυνήματα εντός του Ναού της Αναστάσεως
Περνώντας την Αγία Πόρτα και μπαίνοντας στο ναό, ο προσκυνητής βρίσκεται μπροστά στο μάρμαρο που καλύπτει το σημείο της Αποκαθήλωσης. Δεξιά και αριστερά του Μνημείου της Αποκαθήλωσης υπάρχουν έξι μανουάλια. Δύο ανήκουν στους Ορθοδόξους, δύο στους Καθολικούς και δύο στους Αρμένιους. Υπάρχουν και οχτώ μεγάλες κανδήλες. Τέσσερις ανήκουν στους Ορθοδόξους, μία στους Αρμενίους, μία στους Λατίνους, μία στους Κόπτες και μία στους Σύρους. Πάνω στον τοίχο υπάρχει ψηφιδωτό που αναπαριστά την Αγία Αποκαθήλωση.
• Δυτικά του Καθολικού της Αναστάσεως, σε κυκλικό χώρο που είναι σκεπασμένος με τεράστιο τρούλο, βρίσκεται το Άγιο Κουβούκλιο, όπου και ο Πανάγιος Τάφος, μέσα στον οποίο φιλοξενήθηκε ο Κύριος. Στον προθάλαμο βρίσκεται ένα κομμάτι από το λίθο που σφράγισε τον Τάφο του Κυρίου και στη συνέχεια ο Άγγελος αποκύλησε κατά την Ανάσταση του Χριστού από την είσοδο του μνημείου. Η βάση του λίθου χρησιμοποιείται ως Αγία Τράπεζα για τη Θεία Λειτουργία που τελείται κάθε βράδυ στον Πανάγιο Τάφο. Από πάνω κρέμονται δεκαπέντε κανδήλες, πέντε από τις οποίες ανήκουν στους Ορθοδόξους, πέντε στους Λατίνους, τέσσερις στους Αρμενίους και μία στους Κόπτες. Δεξιά και αριστερά του προθαλάμου υπάρχουν δύο αβγοειδείς τρύπες. Απ’ αυτές ο Πατριάρχης το Μεγάλο Σάββατο δίνει το Άγιο Φως. Από τη δεξιά το παίρνουν οι Ορθόδοξοι και από την αριστερή οι Αρμένιοι. Στο Άγιο Κουβούκλιο στέκεται ακοίμητος Αγιοταφίτης φρουρός, διορισμένος με σουλτανικό φιρμάνι, βεβαιώνοντας έτσι τα απαράγραπτα δίκαια των Ελλήνων επί του Παναγίου Τάφου.
• Το Παρεκκλήσι των Κλαπών. Στο χώρο που ανήκει στους Ορθοδόξους υπάρχει μικρή Αγία Τράπεζα και κάτω απ’ αυτή μια πλάκα με δύο τρύπες. Κατά την παράδοση, εκεί τοποθέτησαν τα πόδια του Χριστού για τον βασανίσουν λίγο πριν από τη Σταύρωση.
• Το Παρεκκλήσι του Ακανθίνου Στεφάνου. Στο χώρο αυτό οι στρατιώτες κάθισαν τον Κύριο λίγο πριν από τη Σταύρωση. Του έβαλαν κόκκινη χλαμύδα, ακάνθινο στεφάνι και τον χλεύαζαν. Στο παρεκκλήσι αυτό σώζεται τμήμα της κολόνας πάνω στην οποία κάθισαν τον Κύριο. Η κολόνα βρίσκεται κάτω από την Αγία Τράπεζα κλεισμένη σε γυάλινη θήκη που ανοίγει κάθε Μεγάλη Τετάρτη. Στο σημείο αυτό, πολλοί είναι οι προσκυνητές που υποστηρίζουν ότι ακούν τον ήχο του μαστιγίου που βασάνιζε τον Χριστό και τις φωνές και τα κλάματα του όχλου που παρακολουθούσε το μαρτύριο.
• Ο Φρικτός Γολγοθάς. Κοντά στο παρεκκλήσι του Αδάμ συναντούμε χώρο ο οποίος είναι περιφραγμένος με τζάμι και μας δείχνει πώς ήταν η όψη του Γολγοθά πριν να χτιστούν τα προσκυνήματα. Αμέσως μετά, είκοσι επτά σκαλοπάτια μας οδηγούν στον πιο φρικτό βράχο της γης, τον Γολγοθά, όπου συντελέστηκε το Μαρτύριο του Κυρίου, χύνοντας το Τίμιο Αίμα Του για να μας καθαρίσει από τις αμαρτίες. Περιλαμβάνονται δύο παρεκκλήσια, το ένα βόρεια που ανήκει στους Ορθοδόξους και περιλαμβάνει τον πραγματικό τόπο της Σταύρωσης και το άλλο νότια που ανήκει στους Καθολικούς και είναι ο τόπος όπου ο Χριστός τοποθετήθηκε πάνω στο Σταυρό και δέχτηκε τα καρφιά.
• Η Οδός του Μαρτυρίου, γνωστή ως «Via Dolorosa», που σημαίνει «Οδός θλίψης». Έχει μήκος ένα χιλιόμετρο και αρχίζει από το Πραιτώριο (Φυλακή του Χριστού) και φτάνει μέχρι τον Γολγοθά στο Ναό της Αναστάσεως. Είναι η οδός την οποία ακολούθησε ο Χριστός φέρνοντας το Σταυρό Του.
Ένα ακόμα Προσκύνημα
Αφήνουμε κατάκοποι την Παλιά Ιερουσαλήμ. Λίγα μέτρα πιο κάτω, η Πύλη των Λεόντων μας οδηγεί στον Κήπο της Γεθσημανή. Ο περιφραγμένος Κήπος κρύβει μέσα του την Ελιά της Προδοσίας. Μια ελιά χιλιάδων χρόνων από τότε που ο Ιούδας έδειξε στους στρατιώτες και μ’ αυτό τον τρόπο πρόδωσε τον Χριστό.
Οι επόμενες μέρες περιλαμβάνουν περιήγηση στα ιερά μοναστήρια. Ελληνικές εκτάσεις γης που απειλούνται από φανατισμένους μουσουλμάνους και φυλάσσονται από γενναίους γέροντες και άγρυπνους νεαρούς ηγούμενους, φρουρούς της θρησκευτικής περιουσίας. Μόνοι εναντίον πολλών, θέτουν κάθε λεπτό σε κίνδυνο τη ζωή τους στο βωμό της Πίστης και της Ορθοδοξίας. Δυστυχώς, ο αριθμός των Ελλήνων μοναχών, –περί τους εκατό– χρόνο με το χρόνο όλο και λιγοστεύει, την ίδια στιγμή που οι άλλες Εκκλησίες αυξάνουν με γεωμετρική πρόοδο τον αριθμό των μοναχών τους.
Ο δρόμος για τη Βηθλεέμ
Απαραίτητο διαβατήριο και συνοριακός αυστηρός έλεγχος για ακόμα μία φορά. Στον επιβλητικό ναό της Γέννησης του Ιησού, οι επισκέπτες συρρέουν κατά χιλιάδες για να προσκυνήσουν το σημείο Γέννησης, προσκύνημα Ορθόδοξο, και την Ιερά Φάτνη λίγα μέτρα πιο πέρα, προσκύνημα Καθολικό. Η πλατεία μπροστά από το Ναό έχει κάτι από το Soho: εκεί συναντιούνται όλες οι φυλές. Αξίζει κάπου εκεί να απολαύσεις ένα μερακλίδικο αραβικό καφέ. Εάν πάλι οι επισκέπτες επιλέξουν να φάνε σε κάποιο από τα ελάχιστα εστιατόρια, ας μην ξαφνιαστούν με τον τρόπο που θα κληθούν να αφήσουν το πουρμπουάρ τους. Δεν περιλαμβάνεται στην τιμή και ο σερβιτόρος, κρατώντας ένα μικρό καλάθι σαν το δίσκο που περιφέρεται στη Λειτουργία της Κυριακής, απαιτεί «αυτό που έχεις ευχαρίστηση», δηλαδή το μπαχτσίς.
Ημέρα Παρασκευή
Ημέρα που πολλά από τα προσκυνήματα μπορεί να αναβληθούν. Είναι οι ημέρες που επιβάλλεται όσο το δυνατό να κυκλοφορείς λιγότερο μόνος σου. Ο πιο ασφαλής τρόπος είναι να είσαι σε λεωφορεία τουριστικά που ενημερώνονται εκ των προτέρων για τους προορισμούς που πρέπει να αποφύγουν και τις φασαρίες που γίνονται μεταξύ Αράβων και Ισραηλινών. Τις πιο πολλές Παρασκευές, οι περισσότεροι προορισμοί αναβάλλονται. Τα τελευταία γεγονότα με αφορμή το Ναό του Σολομώντα και τα τεμένη Ομάρ και Ελ – Άκσα, έχουν ως αποτέλεσμα να κλείνουν όλο και περισσότεροι δρόμοι και περισσότερες είσοδοι και έξοδοι των πόλεων. Ο κίνδυνος καιροφυλακτεί αν κυκλοφορείς μόνος σου και στα μέρη που γίνονται οι μάχες, μέρη όμως απομακρυσμένα από τα προσκυνήματα.
Μοναστήρι Αγίου Γερασίμου: μια όαση στην έρημο
Μια μικρή Ελλάδα στο πουθενά. Μια κιτς αναπαράσταση του Λευκού Πύργου, εκτός των άλλων αρχιτεκτονημάτων, βγαλμένη από την πιο αγνή πρόθεση και τη λατρεία του γέροντα Ηγούμενου Χρυσόστομου για την Ελλάδα. Ένας φωτισμένος σταυρός και μια Eλληνική σημαία που κυματίζει δηλώνει μέρα νύχτα την παρουσία των Ελλήνων εκεί και σφραγίζει την Ορθοδοξία λίγα μέτρα πιο πέρα από τον Ιορδάνη Ποταμό. Εβραίοι και φανατικοί μουσουλμάνοι κάνουν τα πάντα για να εξοβελίσουν το γέροντα από τα εδάφη τους. Ο σύγχρονος ήρωας Χρυσόστομος θυμίζει τον Παπαφλέσσα που υπερασπίζεται κάθε σπιθαμή γης, δημιουργώντας έναν παράδεισο για όλους τους πιστούς αλλά και τους φτωχούς μουσουλμάνους ή άλλους αλλόθρησκους που ζητούν ένα χέρι βοήθειας, χωρίς ποτέ να κάνει καμία εξαίρεση…
m-epikaira
