“…Οι προβλέψεις του Ταμείου για την Ελλάδα είναι μονίμως εκτός στόχων. Τον περασμένο Μάρτιο, για παράδειγμα, το ΔΝΤ εκτίμησε πως η Ελλάδα θα έβγαινε από την ύφεση.
Η πραγματικότητα ωστόσο, είναι πως η χώρα βρίσκεται στην πέμπτη συνεχή χρονιά ύφεσης, η οποία θεωρητικά θα κρατούσε δύο χρόνια.”
Wall Street Journal
«….Eίναι προφανές, καιρό τώρα, ότι το πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας δεν αποδίδει, η χώρα βουλιάζει στην ύφεση, ενώ παράλληλα έχει επωμιστεί ένα μεγάλο, μη βιώσιμο χρέος».
New York Times
Μια ακόμα έκθεση του κ. Tomsen, αποδομήθηκε, μόλις δημοσιεύτηκε. Και αποδομήθηκε από τους ιέρακες του συστήματος, όχι από …άσημους αρθρογράφους.
Σε κινούμενη άμμο
Μοιραία, λοιπόν, επανέρχεται το ερώτημα προς τα πού οδεύουμε;
Πολύ φοβούμαι ότι η χώρα διολισθαίνει, αν δεν βρίσκεται ήδη, σε μια φάση, όπου κάθε προσπάθεια για έξοδο από την κρίση να φαντάζει μάταια.
Προς αυτήν την κατεύθυνση συνηγορούν ήδη πολλά γεγονότα.
Πρώτον, έχουμε την παράλογη επιμονή της τρόϊκας σ’ ένα πρόγραμμα που, κατά γενική ομολογία επιδεινώνει την κατάσταση. Το σχέδιο της τρόϊκας δεν σώζει την Ελλάδα, την αποτελειώνει. Την οδήγησε σε κινούμενη άμμο. Με κάθε μέτρο βουλιάζει περισσότερο.
Δεύτερον, επανέρχονται τα γνωστά σενάρια εξόδου από τη ζώνη του ευρώ, υιοθέτησης διπλού νομίσματος, συντεταγμένης πτώχευσης εντός της ευρωζώνης. Όλα αυτά υπονομεύουν την προοπτική της χώρας. Ποιος θα έρθει να επενδύσει όταν οι μακροοικονομικές προοπτικές είναι αβέβαιες;
Τρίτον, το πολιτικό προσωπικό της χώρας δείχνει να μην αντιλαμβάνεται το μέγεθος της κρίσης. Ποιος ο λόγος, ν’ αναφέρω ένα παράδειγμα, να …..συστήσουμε και Γραφείο Αντιπροεδρίας για να ….στεγαστεί η μωροφιλοδοξία του κ. Βενιζέλου; Δεν αρκούσε το γραφείο του Υπουργείου Εξωτερικών; Χώρια από εκείνη την αλήστου μνήμης τροπολογία για τη χρήση του κυβερνητικού αεροπλάνου.
Τέταρτον, τα πολιτικά κόμματα παραμένουν δέσμια δουλειών και προκαταλήψεων . Την τελευταία τετραετία έχουν χάσει τη δουλειά τους πάνω από ένα εκατομμύριο στον ιδιωτικό τομέα και ουδείς συγκινήθηκε. Μόλις η κυβέρνηση αποπειράθηκε να αγγίξει την ιερή αγελάδα του δημοσίου, χάλασε ο κόσμος. Επιπλέον, τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που λαύρα επιτίθενται εναντίον του Πρωθυπουργού, ποια εναλλακτική πρόταση κομίζουν, εκτός από ανέξοδες λαϊκίστικες διακηρύξεις που δεν αντέχουν καν σε στοιχειώδη κριτική. Γιατί όλοι θέλουμε να απαλλαγούμε από την τρόϊκα και το μνημόνιο, όμως, αυτό δεν γίνεται με συζητήσεις καφενείου ή ….βαρυσήμαντες παρεμβάσεις από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πόσο θ’ αντέξει ακόμα η κοινωνία;
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, η κυβέρνηση προσπαθεί να εξισορροπήσει σε τεντωμένο σκηνή, ευελπιστώντας να επιτύχει το πολυπόθητο πρωτογενές πλεόνασμα που θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση για βελτίωση των όρων του μνημονίου. Δύσκολο εγχείρημα.
Όμως, ώρες-ώρες σκέφτομαι ό,τι μοιάζουμε με τους «Τρώες» του Καβάφη. «Ειν΄οι προσπάθειές μας, των συφοριασμένων, σαν των Τρώων. Κομμάτι κατορθώνουμε κομμάτι παιρνουμ΄επάνω μας κι αρχίζουμε νάχουμε θάρρος και καλές ελπίδες. Μα πάντα κάτι βγαίνει και μας σταματά…»
Η στρατηγική της Κυβέρνησης, μεταξύ άλλων, έχει δυο βασικά προβλήματα:
Πρώτον οι αντοχές της κοινωνίας.
Πόσο μπορεί ακόμα ν’ αντέξει η κοινωνία αυτήν την ανηλεή φορολογική καταιγίδα; Σε ποια επίπεδα, επιτέλους, θα πέσει το βιοτικό επίπεδο, ενώ παράλληλα οι υποχρεώσεις όχι μόνο δεν μειώνονται, αλλά αυξάνονται;
Δεύτερον, ακόμα και αν επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος, για να αντιμετωπιστούν οι παρενέργειες του προγράμματος (θηριώδης ανεργία, κατάρρευση της παραγωγικής βάσης, αποσύνθεση του κοινωνικού ιστού, διάλυση του κοινωνικού κράτους), θα απαιτηθούν δεκαετίες και ρυθμοί ανάπτυξης που φαντάζουν ασύλληπτοι;
Επομένως;
Η συζήτηση που δεν έγινε
Η Ελλάδα, δυστυχώς, από το 2010 είτε ακολουθεί τυφλά τις υποδείξεις της τρόϊκας, είτε τις απορρίπτει συλλήβδην. Αποφύγαμε να κάνουμε μια σοβαρή συζήτηση για τη σωτηρία της πατρίδας μας. Γιατί δεν χρειαζόμασταν την τρόϊκα για να περιορίσουμε τις σπατάλες του δημοσίου, να εκσυγχρονίσουμε το φορολογικό σύστημα, να πατάξουμε την φοροδιαφυγή, να περιορίσουμε τη γραφειοκρατία, να τα βάλουμε με τη διαφθορά, να ξεδοντιάσουμε τη διαπλοκή , να ελέγξουμε την ασυδοσία των τραπεζιτών, να κάνουμε τη χώρα ελκυστική για επενδύσεις. Με άλλα λόγια δεν χρειαζόταν τρίτοι για να κάνουμε τα αυτονόητα.
Από την άλλη, δεν τολμήσαμε να προκαλέσουμε μια γενικότερη συζήτηση για ένα ρεαλιστικό σχέδιο σωτηρίας.
Γιατί, όπως αποδείχθηκε στην πορεία, το πρόβλημα δεν ήταν μόνο ελληνικό. Όταν ολόκληρος ο Ευρωπαϊκός Νότος βρίσκεται σε κρίση, δεν μπορεί να φταίνε μόνον οι «διεφθαρμένοι και τεμπέληδες Έλληνες». Υπάρχουν συστημικά προβλήματα τα οποία αποτύχαμε να αναδείξουμε. Ακόμα και όταν η Τρόϊκα ομολόγησε ό,τι τα έκανε μούσκεμα, αντί να χρησιμοποιήσουμε την ομολογία αυτή και να πιέσουμε για αλλαγή του προγράμματος, συνεχίσαμε σαν μην τρέχει τίποτα.
Υπάρχουν λύσεις;
Πριν από μερικές ημέρες ρωτούσα εδώ στο Antinews, ποιες είναι οι δικές μας απαιτήσεις,εκτός από τη δόση;
Διαφωνώ, με όσους υποστηρίζουν ότι το μνημόνιο αποτελεί μονόδρομο. Ουδέποτε ήταν. Και άλλες λύσεις υπήρχαν και υπάρχουν.
Δείτε για παράδειγμα, ένα χθεσινό σχόλιο του φίλου Greg, εδώ στο Antinews , που σημειώνει πολύ εύστοχα:
”Δεν καταλαβαίνουν ότι αυτό το πρόγραμμα απλά ΔΕΝ ΒΓΑΙΝΕΙ;
Θα μπορούσε να υπάρχει κάποια ελπίδα, εάν στόχος ήταν η ανάπτυξη ώστε να ανέβει ο παρονομαστής. Ανάπτυξη με Κινέζους και Άραβες δεν θα έρθει. Ανάπτυξη θα έρθει μόνον με επενδύσεις από Έλληνες. Και ανάπτυξη δεν νοείται στη διάρκεια της αμείλικτης φοροεπιδρομής.
Όλα τα δήθεν μέτρα τόνωσης μέσω ΕΣΠΑ και αναπτυξιακής τράπεζας δεν πρόκειται να προσφέρουν περισσότερες από 2.000 θέσεις εργασίας συνολικά.
Συνεπώς η μοναδική λύση για τη πραγματικά και όχι λογιστική αντιμετώπιση της κρίσης είναι
- πάγωμα εξυπηρέτησης των δανείων με ρήτρα ανάπτυξης (το έκανε η Γερμανία το’50)
- ελαχιστοποίηση των φόρων
- κεφαλαιοποίηση όλων των οφειλών των επιχειρήσεων και ιδιωτών και εθνική συμφωνία για τον τρόπο αποπληρωμής.
- δημιουργία πολλών venture capitals, με τεράστια φορολογικά κίνητρα για χρηματοδότηση επενδύσεων.
Σε μία δεκαετία λειτουργίας των μηχανισμών αυτών θα υπάρξει ουσιαστική ανάπτυξη και θα υπάρξει προοπτική αντιμετώπισης των χρεών. Αλλιώς όσο και εάν είναι το ύψος το ποσοστό του χρέους προς το ΑΕΠ είτε 124, είτε 154 (όπως και θα είναι με την εφαρμογή της παρούσας πολιτικής), δεν υπάρχει ελπίδα για τη πατρίδα μας.”
Διαγραφή χρέους και ευρωπαϊκό πρόγραμμα επενδύσεων
Υπάρχουν και άλλες φωνές που λένε ενδιαφέροντα πράγματα. Σε μια συνέντευξη, στη Sueddeutsche Zeitung ,ο Αμερικανός Οικονομολόγος Τζέϊμς Γκαλμπρεϊθ, σημειώνει μεταξύ άλλων:
«Η Ευρώπη πρέπει
- να διαγράψει στην Ελλάδα περισσότερα χρέη. Δεν έχει νόημα να κάθεται κανείς και να παρακολουθεί την κλιμάκωση της κρίσης.
- να μεριμνήσει για τις ελληνικές τράπεζες. Δεν πρέπει να τις αφήσει απλώς στα χέρια ολιγαρχών.
- να καταρτίσει ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα επενδύσεων για την Ελλάδα, προκειμένου να ανακάμψει η οικονομία.
- να δημιουργήσει ένα είδος συμφώνου για τους χαμένους της κρίσης, μια κοινωνική βασική ασφάλιση και να εγγυηθεί τουλάχιστον ένα μέρος των περιουσιών και π.χ. των συντάξεων (tovima.gr).
Όσον αφορά σ’ εκείνες τις φωνές που ζητούν την αποπομπή της Ελλάδος από την ΟΝΕ, ο αμερικανός οικονομολόγος προειδοποιεί:
«Αν η Ελλάδα εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, τελικά αυτό μπορεί να σημάνει και την αρχή του τέλους της ΟΝΕ. Θα είναι δύσκολο να επιβιώσει η πολιτική ένωση, όταν θα έχει ξεκινήσει αυτή η διαδικασία».
Συμπέρασμα: Ειλικρινά δεν βρίσκω ούτε ένα λόγο γιατί η κυβέρνηση θα πρέπει να επιμένει σ’ ένα πρόγραμμα που εξαθλιώνει την κοινωνία, χωρίς να προσφέρει ελπίδα. Ο Πρωθυπουργός είχε ακόμα από το 2010, περιγράψει και τις αδυναμίες του μνημονίου και τις επιπτώσεις του στην οικονομία και την κοινωνία. Δεν ξέρω πόσο καιρό ακόμα θα εφαρμόζει ένα πρόγραμμα που δεν το πιστεύει, αλλά κάποια στιγμή, και σύντομα μάλιστα, πρέπει να πει τα πράγματα με το όνομά τους και να θέσει όλους ενώπιον των ευθυνών τους. Γιατί ένας λαός για να σωθεί πρέπει να το θέλει και για να το θέλει πρέπει να ελπίζει.
Κώστας Ροδινός
