Σήμερα, ἀγαπητοί μου, εἶνε μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες ἑορτὲς τῆς πίστεώς μας, ἡ Πεντηκοστή· γιορτάζουμε τὰ γενέθλια τῆς ἁγίας μας Ἐκκλησίας. Εἶνε ἡ ἐκπλήρωσι τῆς ὑποσχέσεως ποὺ ἔδωσε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὅτι θὰ στείλῃ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο. Ὅλα σήμερα (ἀπόστολος, εὐαγγέλιο, τροπάρια, πρὸπαντὸς οἱ εὐχές) μιλοῦν γιὰ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο.
Γιὰ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο πρέπει κ᾽ ἐμεῖς νὰ μιλήσουμε. Σὲ ποιόν ὅμως; ὑπάρχουν αὐτιὰ ν᾽ ἀκούσουν, καρδιὲς νὰ αἰσθανθοῦν; Ὁ σημερινὸς κόσμος γιὰ ἄλλα πράγματα συζητεῖ· ἂν τοῦ μιλήσῃς γιὰ Πνεῦμα ἅγιο, μένει ψυχρός «Ὦ γενεὰ ἄπιστος» τοῦ αἰῶνος μας! (πρβλ. Ματθ.17,17. Μᾶρκ. 9,19. Λουκ. 9,41).
Ξέρετε πῶς μοιάζουν σήμερα οἱ ἄνθρωποι; σὰν τυφλοπόντικες . Ὁ τυφλοπόντικας δὲν βγαίνει ἀπ᾽ τὸ λαγούμι του· ἐκεῖ μέσα γεννήθηκε, ἐκεῖ καὶ θὰ πεθάνῃ. Κ᾽ ἐμεῖς τυφλοπόντικες εἴμαστε. Ὅσα γράμματα κι ἂν ξέρουμε, ζοῦμε μέσ᾽στὰ λαγούμια τῆς ὕλης καὶ δὲν καταλαβαίνουμε τὴ σημερινὴ γιορτή, ὅτι πέρα ἀπὸ τὴν ὕλη, ἀπὸ τὰ ὑλικὰ ἐνδιαφέροντα, ὑπάρχει κάτι ἄλλο.
Μέσα στὸν κόσμο αὐτὸ τῆς φθορᾶς καὶ παροδικότητος, ἀγαπητοί μου, ἔρχεται ἡ σημερινὴ ἑορτὴ νὰ ὑπενθυμίσῃ, ὅτι ὑπάρχει κ᾽ ἕνας ἄλλος κόσμος, ὁ κόσμος τοῦ Πνεύματος.Ἂς φωνάζουν οἱ ἄπιστοι, ἂς λένε ὅ,τι θέλουν.Ἐμεῖς δὲν ἀρνούμεθα τὴν ὕλη· ἀλλ᾽ ὅσο βέβαιο εἶνε ὅτι ὑπάρχει ἡ ὕλη, ποὺ τὴν πιάνεις τὴ ζυγίζεις τὴ μετρᾷς, ἄλλο τόσο βέβαιο εἶνεὅτι ὑπάρχει πνεῦμα, ὅτι ὑπάρχει Πνεῦμα ἅγιο.
Ὑπάρχει Πνεῦμα ἅγιο . Ἀπόδειξις σήμερα οἱ ἀπόστολοι. Τί ἦταν οἱ ἀπόστολοι τὸ ἀκούσαμε. Δὲν βγῆκαν ἀπὸ γυμνάσια καὶ σχολές,δὲν ἔμαθαν γλῶσσες. Καὶ βλέπεις, αὐτοὶ οἱ ἀγράμματοι, ἔγιναν πάνσοφοι. Ἐὰν σᾶς ἔλεγαν, ὅτι ἕνα μικρὸ παιδί, ἕνας πιτσιρίκος τοῦνηπιαγωγείου, κατώρθωσε νὰ λύσῃ ἕνα δύσκολο πρόβλημα ἀριθμητικῆς ἢ ἀλγέβρας, τί θὰλέγατε· Εἶνε δ νατόν; αὐτὸ εἶνε θαῦμα. Ἔ, πιὸ μεγάλο θαῦμα ἔχουμε ἐδῶ. Αὐτοὶ οἱ ἀπόστολοι, ποὺ σὰν ψαρᾶδες μόνη δουλειά τους ἦταν νὰ ῥίχνουν τὰ δίχτυα, ξαφνικὰ ἀνέβηκαν τόσο ψηλά, ποὺ μποροῦσαν ν᾽ ἀπαντοῦν σὲ φιλοσόφους· ἀνέβη καν πιὸ ψηλὰ ἀπὸ τὸ Σωκράτη καὶ τὸν Ἀριστοτέλη, ἐκεῖ ποὺ «ἰλιγγιᾷ νοῦς» ὅπως ψάλλει ἡ Ἐκκλησία (θ΄ ᾠδὴ καταβασ. Φώτων καὶ Σαβ. πρὸ Πεντηκοστῆς) , σὲ τέτοιο ὕψος θεωρίας. Ποιός τοὺς φώτισε; ρωτᾶμε τοὺς ἀπίστους· ἐλᾶτε νὰ μᾶς ἐξηγήσετε πῶς ἀπέκτησαν τέτοια σοφία καὶ δύναμι, καὶ ὄχιμόνο τὸ μυαλὸ ἀλλὰ καὶ ἡ καρδιά τους πῆρε τέ τοια φτερά; «Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια (μόνος)» (Ψαλμ. 76,14-15).
Τί ἦταν λοιπὸν οἱ ἀπόστολοι; Θυμηθῆτε· ὁ ἀπόστολος Πέτρος μπροστὰ σὲ μιὰ ὑπηρέτρια,μὲ ὅρκο μία καὶ δύο καὶ τρεῖς φορὲς λέει «Οὐκ οἶδα τὸν ἄν θρωπον», δὲν τὸν γνωρίζω (Ματθ. 26,74. Μᾶρκ.14,71). Αὐτὸς λοιπόν, ποὺ σὰν λαγὸς εἶχε χαθῆ, τώρα μπροστὰ ὄχι σ᾽ ἕνα δουλικὸ ἀλλὰ σὲ πλῆθος κόσμου, μπροστὰ στοὺς φονιᾶδες καὶ σταυρω-τάς, αὐτοὺς ποὺ φώναζαν «Ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν» (Ἰω. 19,15), μὲ θάρρος λέει· Πιστεύω καὶ λατρεύω τὸ Χριστό, αὐτὸς εἶνε ἡ σωτηρία τοῦκόσμου, κ᾽ ἐσεῖς εἶστε οἱ σταυρωταί του. Τὸν βλέπετε σήμερα καὶ μιλάει μπροστὰ σὲ τρεῖς χιλιάδες· θὰ τὸν δῆτε αὔριο νὰ παίρνῃ ἕνα ῥαβδί, νὰ γυρίζῃ βουνὰ - λαγκάδια, χῶρες καὶπολιτεῖες, ἕως ὅτου φτάσῃ στὴ ῾Ρώμη, κ᾽ ἐκεῖ μπροστὰ στοὺς τυράννους, μπροστὰ στὸ Νέρωνα, νὰ κηρύττῃ καὶ νὰ μαρτυρῇ γιὰ τὸ Χριστό. Ρωτᾶμε λοιπόν· ἀπὸ ποῦ πῆρε αὐτὸ τὸθάρρος ὁ Πέτρος καὶ ὅλοι οἱ ἀπόστολοι; Κάτι μεγάλο, ὅπως εἶνε τὸ σημερινὸ γεγονός,ἦταν αὐτὸ ποὺ τοὺς ἔδωσε τὴ δύναμι.
Ὑπάρχει Πνεῦμα ἅγιο, ἀπόδειξις τὰ θαύματα τῶν ἀποστόλων καὶ τῶν ἁγίων. –Μὰ θὰ πῆτε, δὲν τὸ βλέπουμε … Δὲν τὸ βλέπεις; Κι ὅμως ὑπάρχουν καὶ πράγματα ποὺ δὲν τὰ βλέπειςμὰ τὰ αἰσθάνεσαι . Σὲ ρωτῶ, βλέπεις τὸν ἀέρα;
Κι ὅμως τὸν αἰσθάνεσαι ἀπὸ τὶς ἐνέργειες, τ᾽ ἀποτελέσματά του· ὅταν σὰν αὔρα μᾶς δροσίζει, ὅταν κάνει τὴ θάλασσα νὰ ὑψώνῃ κύματα, ὅταν σείει τὰ δέντρα, ὅταν ξερριζώνει ὁλόκληρα πλατάνια…. Ἔτσι καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο. Ἀκούσατε τὸν ἀπόστολο; «Ἐγένετο …ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας» (Πράξ. 2,2) · τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο ἦρθε σὰν ἄνεμος, λέει· ἄνεμος ποὺ φύσηξε ὄχιἀπὸ τὰ δάση ἢ τὰ πελάγη, ἀλλὰ ψηλὰ ἀπὸ τὸν οὐρανό. Αὐτὸς ὁ πνευματικὸς ἄνεμος ἀλλοῦ δροσίζει τὶς ψυχές, ἀλλοῦ τὶς κάνει νὰ φρικιοῦν καὶ νὰ ταράζωνται μπροστὰ στὸ ἐρώτημα τῆς συνειδήσεως, κι ἀλλοῦ σὰν θύελλα σείει ἁμαρτωλὰ καθεστῶτα, ξερριζώνει τὰ πάθη ποὺ εἶνε ῥιζωμένα μέσα μας σὰν τὰ πλατάνια.Ὑπάρχει Πνεῦμα ἅγιο. Θέλεις νὰ τὸ καταλάβῃς; Θὰ πῶ κάτι μὰ δὲν ξέρω ἂν θὰ τὸ ἐφαρμόσετε. Θὰ σᾶς πῶ δύο τρόπους , μὲ τοὺς ὁποίουςμπορεῖ ὁ καθένας νὰ αἰσθανθῇ τὸ ἅγιο Πνεῦμα.
Πρῶτος τρόπος . Σήμερα, τέτοια ἅγια ἡμέρα, μὴν τρέχετε δεξιὰ κι ἀριστερά· καθίστε στὸ σπιτάκι σας καὶ ῥίξτε μιὰ ματιὰ στὰ περασμένα .
Πόσων χρονῶν εἶστε; 20, 30, 40, 50, 60…; ῾Ρῖ -ξτε μιὰ ματιὰ στὸ παρελθόν. Σᾶς ἐρωτῶ· δὲν ὑπάρχουν στὴ ζωή σας στιγμὲς κακές; Πόσες φορὲς κ᾽ ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ δὲν ποτίσαμε ὄξος καὶ χολὴ τὸν Κύριό μας! Γιά σκέψου τὰ μικρά σου χρόνια, τὰ χρόνια τοῦ δημοτικοῦ σχολείου, τὰ χρόνια ποὺ ἤσουν ἔφηβος, ὅταν ἔγινες ὥριμος, ὅλα ὅσα πέρασες στὴ ζωὴ αὐτή.
Μέτρα σὰν μαῦρες χάντρες τ᾽ ἁμαρτήματά σου· σκέψεις πονηρές, ἐπιθυμίες ἀκάθαρτες, λόγια ἄπρεπα καὶ βλάσφημα, πράξεις καὶ ἐνέργειεςἀντίθετες μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὅλα αὐτά, ἂν τὰ ζυγίσῃς μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, θὰ δῇς ὅτι στὴ ζυγαριὰ τοῦ Θεοῦ, ἀκόμα καὶ μιὰ σκέψι πο-νηρὴ ποὺ περνάει ἀπ᾽ τὸ μυαλό, τί εἶνε, ἀδέρ-φια μου; ἕνα καρφὶ στὴν καρδιὰ τοῦ Χριστοῦ.
Νὰ συναισθανθοῦμε λοιπὸν τὴν ἁμαρτωλότητά μας καὶ μετὰ νὰ πᾶμε στὸν Ἰορδάνη ποταμό, στὸ μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως · νὰ πᾶμε στὸν πνευματικό, νὰ ποῦμε τ᾽ ἁμαρτήματά μας ὅλα. Καὶ σᾶς τὸ δίνω γραπτῶς· τὴν ὥραποὺ θὰ λὲς τ᾽ ἁμαρτήματά σου, ἀπ᾽ τὰ μεγαλύτερα ὣς τὰ μικρότερα, θὰ νιώθῃς νὰ φεύγῃ ἀ-πὸ πάνω σου βουνὸ ὁλόκληρο· κι ὅταν βγῇς ἀπὸ τὴν ἐξομολόγησι θὰ εἶσαι ἀνάλαφρος, θὰ πετᾷς· θὰ αἰσθάνεσαι τὴ χαρὰ ποὺ δίνει τὸΠνεῦμα τὸ ἅγιο. Θέλεις λοιπὸν νὰ αἰσθανθῇςτὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο; ἄντε νὰ ἐξομολογηθῇς.
Δεύτερος τρόπος νὰ αἰσθανθῆτε τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο ποιός εἶνε; Τὴν Κυριακή, ὅταν χτυπάει ἡ καμπάνα, προτοῦ ἀκόμη ν᾽ ἀρχίσῃ ἡ θεία λειτουργία –γιατὶ εἶνε ἁμαρτία νά ᾽ρχεσαι μετὰ τὸ «Εὐλογημένη ἡ βασιλεία τοῦ Πατρὸς…» –, τρέξε στὸ ναὸ καὶ πές· Ἐγώ, Κύριε, δὲν εἶμια ἄξιος νὰ μπῶ στὸ παλάτι σου, νὰ βλέπω τὶς εἰκόνες καὶ ν᾽ ἀκούω τὰ θεῖα σου λόγια· Θεέ μου, ἐλέησέ με… Ἂν μπῇς μέσα σὰν τὸ λῃστή, σὰν τὴν ὁσία Μαρία τὴν Αἰγυπτία· ἂν μπῇς μὲ ταπείνωσι καὶ δάκρυα κ᾽ ἔχῃς τεντωμένο τὸ αὐ-τί σου σ᾽ αὐτὰ ποὺ λέει ὁ παπᾶς κι ὁ ψάλτης,ἂν ἀκούσῃς τὴ λειτουργία ὅπως τὴν ἄκουγανοἱ πατέρες μας, ποὺ ἔκλαιγαν καὶ μού σκευαντὰ πλακάκια κάτω· ἂν χτυπήσουμε τ᾽ ἁμαρτωλά μας στήθη καὶ ποῦμε Θεέ μου «ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ» (Λουκ. 18,13) , τότε, ὅταν φτάσουμε στὸ τέλος, θὰ δοῦμε τὸ θαῦμα καὶ θὰ ποῦμε· «Εἴδομεν τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ἐλάβομεν Πνεῦμα ἐπουράνιον · εὕρομεν πίστιν ἀληθῆ ἀδιαίρετον Τριάδα προσκυνοῦντες· αὕτη γὰρ ἡ μᾶς ἔσωσε» (θ. Λειτ) . Μέσα στὴ λατρεία , ἀδελφοί μου, ὑπάρχει Πνεῦμα ἅγιο. Κάθε φορὰ ποὺ ἐκκλησιάζεσαι, θὰ μπαίνῃς λυπημένος καὶ θὰ βγαίνῃς διαφορε-τικός· κοράκι θὰ μπαίνῃς, περιστέρι θὰ βγαίνῃς. Ὦ Ἐκκλησία, ὦ μάνα μας, ὦ Πνεῦμα ἅγιο!
Πιστέψτε , ἀδελφοί μου! Αὐτὸ εἶνε τὸ Πνεῦ-μα τὸ ἅγιο. Κλεῖστα τὰ μάτια καὶ τ᾽ αὐτιά σαςστὸν κόσμο αὐτὸν τῆς διαφθορᾶς καὶ τῆς ἀ-πάτης κι ἀνοῖξτε τα στὸ Θεό. Ἐὰν ὅμως ἀντιθέτως κλείσουμε τ᾽ αὐτιά μας στὸ Θεό, προσέξατε τί λέει τὸ Εὐαγγέλιο; Ὅ,τι εἶπε ὁ Χριστός, βγῆκε· «Ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δὲ λόγοι μου οὐ μὴ παρέλθωσι» (Ματθ. 24,35).
Τὸ τέλος τοῦ κόσμου θὰ εἶνε «ὥσπερ αἱ ἡμέραι τοῦ Νῶε» , ὅπως ἦταν στὴν ἐποχὴ τοῦ Νῶε (ἔ.ἀ. 24,37) · γλέντια, διασκεδάσεις, παντρειές, ξεπαντρέματα, διαζύγια, ὄργια . Τότε ὁ Θεὸς ἔρριξε μιὰ ματιὰ στὸν κόσμο καὶ εἶπε· « Δὲν θὰ μείνῃ τὸ Πνεῦμα μου σ᾽ αὐτούς, διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας» (Γέν. 6,3). Τὸ περιστέρι δὲν μένει σὲ ἀκάθαρτη φωλιά, καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιο θέλει καθαρὴ καρδιά , μιὰ καρδιὰἁγίου. Αὐτὴ ἡ καρδιὰ θὰ αἰσθανθῇ τὸ Πνεῦματὸ ἅγιο. Ἂν ὅμως ἐμεῖς εἴμαστε ἀκάθαρτοι,τότε θ᾽ ἀνοίξουν τὰ οὐράνια ὄχι βέβαια γιὰ νὰ ἔρθῃ Πνεῦμα ἅγιο, οὔτε πλέον γιὰ νὰ πέσῃ νεράκι ὅπως ἐπὶ Νῶε, ἀλλὰ –ἀλλοίμονο–γιὰ νὰ πέσῃ φωτιὰ τῆς Ἀποκαλύψεως· καὶ τότε…γῆ Μαδιάμ, Ἁρμαγεδών, καταστροφή!
Ὦ ἀδέρφια μου, τί λένε οἱ καρδιές μας, ποια εἶνε τὰ ἐνδιαφέροντά μας; Σήμερα, τέτοια ἅγια μέρα, ἂς γονατίσουμε κι ἂς παρακαλέσουμε , νὰ ἔρθῃ Πνεῦμα ἅγιο · Πνεῦμα ἅγιο στοὺς ἄρχοντές μας, στοὺς δεσποτάδες μας, στοὺς ἄντρες, στὶς γυναῖκες , στὰ παιδιά, στὸν κόσμο ὅλο· νὰ γίνουμε μιὰ οἰκογένεια καὶ νὰ ὑμνοῦμε Πατέρα Υἱὸν καὶ Πνεῦμα ἅγιον εἰς αἰῶνας αἰώνων· ἀμήν.
Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Κοιμήσεως Θεοτόκου Φανερωμένης Χολαργοῦ - Ἀθηνῶν τὴν 17-6-1962 πρωί.
