Αναπόσπαστο στοιχείο του κυκλαδίτικου τοπίου είναι τα λευκά ξωκλήσια, χτισμένα σε λόφους και ακρογιάλια αλλά και μεγαλοπρεπές βυζαντινές εκκλησίες και παλιά μοναστήρια. Στα Κυκλαδίτικα νησιά η φήμη μιας εκκλησίας είναι τόσο μεγάλη, που ταυτίζεται με τον τόπο αποτελώντας το «σήμα κατατεθέν» του, όπως λ.χ. η Τήνος, η Πάρος αλλά και η Κύθνος (η τελευταία με την Παναγιά Κανάλα, την αγαπημένη Παναγιά του νησιού).
Στην Κύθνο «πλήθος μέγα ναϊδρίων ευτελών είναι εγκατεσπαρμένων καθ’ απάσας των νήσων» αναφέρει ο Αντώνιος Βάλληνδας. Πράγματι, εκτός από τις εκκλησίες που βρίσκονται μέσα στα δύο χωριά, υπάρχουν γύρω στα 130 ξωκλήσια δείγματα της θρησκευτικής πίστης των ανθρώπων του παλιού καιρού. Χτισμένα από αιώνες, συντηρούνται από τους σύγχρονους με ευλάβεια, για να στηθεί το πανηγύρι κάθε χρόνο, στη γιορτή του τιμώμενου αγίου. Ένα κυπαρίσσι, συνήθως, φυτεμένο στον αυλόγυρο, στολίζει το ξωκλήσι και δείχνει από μακριά στο διαβάτη την ύπαρξη του. Συχνά τα ξωκλήσια σημαδεύουν τόσο ισχυρά τον τόπο, ώστε από αυτά να ονοματίζεται μια ολόκληρη περιοχή, όπως λ.χ. ο Αι-Σώστης, ο Αι-Γιάννης, ο Αι-Στέφανος στα ομώνυμα λιμάνια της Κύθνου.
ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:
Παναγία Κανάλα
Παναγία Νίκους
Παναγία Φλαμπουριανή
Παναγία Στρατηλάτισσα
Φωτό:kythnos-travelmagic.gr
Ο επισκέπτης του νησιού αλλά και κάθε φιλότεχνος που θα θελήσει να θαυμάσει κάτι από την αγιογραφική και γενικότερα την εκκλησιαστική τέχνη, θα έχει την ευκαιρία να επισκεφτεί αξιόλογους μεταβυζαντινούς ναούς στη Χώρα και στη Δρυοπίδα. Στη Χώρα σημαντικά αρχιτεκτονικά μνημεία με παλιές καλότεχνες εικόνες είναι κυρίως η Αγία Τριάδα, ο Άγιος Σάββας, ο Θεολόγος, ο Άγιος Νικόλαος κ.α. Στο υπέρθυρο της εκκλησίας του Αγίου Σάββα υπάρχει το οικόσημο των Gozzedini, βενετσιάνων φεουδαρχών του νησιού. Στη Δρυοπίδα αξιοπρόσεχτος είναι ο ναός του Αγίου Μηνά στην ομώνυμη συνοικία, με ξυλόγλυπτο τέμπλο, δεσποτικό θρόνο και υπέροχες εικόνες. Αξιόλογες επίσης είναι οι εκκλησίες Άγιος Παντελεήμονας και η Αγία Τριάδα. Ο μοναδικός παλιός ναός στον οποίο σώζονται τοιχογραφίες, αν και φθαρμένες, είναι η Αγία Τριάδα στο ενετικό κάστρο στον Κατακέφαλο.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι ναοί των παλιών μοναστηριών της Κύθνου, που η οριστική τους διάλυση έγινε το 1833 με νομοθετικό διάταγμα της βαυαρικής κυβέρνησης. Αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει συγκεκριμένα το μοναστήρι του Ταξιάρχη στο Βελίδι, του Αι-Γιώργη στον Κατακέφαλο, της Παναγιάς του Νίκους, ο Πρόδρομος στο Χορδάκι. Την εποχή της διάλυσης τους, η μονή που διέθετε το περισσότερο ανθρώπινο δυναμικό ήταν η γυναικεία του Προδρόμου στο Χορδάκι.
Από ιστορικής άποψης, εκείνο που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι το μοναστήρι της Παναγιάς του Νίκους, στο οποίο λειτουργούσε σχολείο για περισσότερο από σαράντα χρόνια, πριν και μετά την επανάσταση του 1821.Σε αυτό μαθήτευσαν όχι μόνο ντόπιοι αλλά και παιδιά από άλλες περιοχές του ελλαδικού χώρου. Το μοναστήρι του Αι-Λια, χτισμένο στον υψηλότερο λόφο του νησιού, φαίνεται ότι οικοδομήθηκε στη θέση αρχαίου ναού. Λόγω της θέσης του προτιμήθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές ως βάση και παρατηρητήριο τους κατά τον ΄Β Παγκόσμιο πόλεμο.
Πέρα από τον ιστορικό, θρησκευτικό και κοινωνικό τους ρόλο, τα λευκά ξωκλήσια, οι παλιές μεταβυζαντινές εκκλησίες και τα μοναστήρια προκαλούν το θαυμασμό για την απλή, μα τόσο υψηλή λαϊκή αρχιτεκτονική τους. Αλλά μοιάζουν και με μικρές οάσεις, που μέσα στο λιοπύρι του κατακαλόκαιρου, προσφέρουν τη δροσιά και την προστασία τους στον περαστικό διαβάτη.
Η Παναγία Κανάλα
Η Παναγιά η Κανάλα στον ομώνυμο παραλιακό οικισμό της Κύθνου, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα του νησιού και είναι από τους σημαντικότερους χώρους προσκυνήματος στις Κυκλάδες καθώς θεωρείται θαυματουργή.
Η εικόνα της Παναγίας όπως λέει η παράδοση βρέθηκε από τους ψαράδες στο στενό – κανάλι- ανάμεσα στην Κύθνο και την Σέριφο. Γι αυτό ονομάστηκε και Παναγία της Κανάλας. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό έργο της Κρητικής σχολής που αγιογραφήθηκε από τον ιερέα Εμμανουήλ Σκορδίλη το 1575. Η εικόνα φιλοξενείται σήμερα σε ένα μεγάλο ναό που χτίστηκε το 1869.
Κάθε 15αύγουστο στην Παναγιά την Κανάλα γίνεται μεγάλο πανηγύρι με την περιφορά αλλά και την αναπαράσταση της εύρεσης της εικόνας της Παναγίας.
Γύρω από την εκκλησία έχει αναπτυχθεί ένας οικισμός που καταλήγει σε μια πευκόφυτη παραλία.
Η Παναγιάς του Νίκους
Σε μικρή απόσταση έξω από τη Χώρα, την πρωτεύουσα του νησιού, βρίσκεται το Μοναστήρι της Παναγιάς του Νίκους. Το μοναστήρι πήρε το όνομά του, από τη βυζαντινή Παναγία “Νικοποιός” και είναι χτισμένο, όπως και άλλες εκκλησίες του νησιού, πάνω σε ερείπια αρχαίων ναών. Σήμερα διατηρείται μόνο το καθολικό της μονής που στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, λίγο πριν το 1821, στέγασε τη μεγάλη Σχολή υπό τον Ελληνοδιδάσκαλο Μακάριο. Ένας θρύλος που συνοδεύει την Παναγία του Νίκους είναι ότι εδώ είχε μεταφερθεί στα χρόνια της Αλώσεως από την Κωνσταντινούπολη η περίφημη εικόνα της Παναγίας Νικοποιού και ότι από εδώ την “πήραν” οι Ενετοί κατακτητές για να την τοποθετήσουν στον Άγιο Μάρκο της Βενετίας όπου φυλάσσεται μέχρι σήμερα.
Η Παναγία η Φλαμπουριανή
Στα νοτιοδυτικά του νησιού, στον όρμο Φλαμπούρια, βρίσκεται ένα σημαντικό εκκλησιαστικό μνημείο, η Παναγία η Φλαμπουριανή, χτισμένη στην άκρη ενός βράχου. Σύμφωνα με την παράδοση, τα ίχνη που βρίσκονται από την παραλία έως την εκκλησία είναι τα ίχνη που άφησε η Παναγία.
Η Παναγία η Στρατηλάτισσα
Η Παναγία η Στρατηλάτισσα βρίσκεται στο μέσον της Κύθνου, περίπου 3 χλμ νότια ης Δρυοπίδας. Το τέμπλο της Εκκλησίας έχει σημαντικές μετά-Βυζαντινές εικόνες.
Η εκκλησία του Αγ. Μηνά
Η εκκλησία του Αγ. Μηνά δεσπόζει στην Δρυοπίδα. Αξίζει να την επισκεφθείτε και να θαυμάσετε το υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο της, τον μοναδικής λαϊκής τέχνης δεσποτικό θρόνο, καθώς και τον θαυμάσιο επιτάφιο της.
Η εκκλησία του Αγ. Σάββα
Η εκκλησία του Αγ. Σάββα βρίσκεται στη Χώρα. Πριν περάσετε την είσοδο παρατηρήστε την επιγραφή πάνω από την πόρτα στην οποία αναγράφεται η χρονολογία που κτίστηκε (1613).
Τα Μουσεία της Κύθνου
Βυζαντινό Εκκλησιαστικό Μουσείο
Το Εκκλησιαστικό μουσείο του νησιού φιλοξενείται σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στη Δρυοπίδα και δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία του πατέρα Κωνσταντίνου Γονίδη. Στο μουσείο υπάρχουν αρκετά εκκλησιαστικά εκθέματα βυζαντινής εποχής και αρκετές σημαντικές εικόνες που άντεξαν στο πέρασμα του χρόνου.
Πηγή: kythnos.gr
