Στη φυλακή του Ελαιώνα υπάρχουν ανήλικα κορίτσια, μητέρες με τα φιλοξενούμενα παιδιά τους που είναι μέχρι τριών ετών, γυναίκες σε ειδική κράτηση για θέματα απέλασης από τη χώρα, γυναίκες με προβλήματα ψυχικής ή και σωματικής υγείας, υπερήλικες, γυναίκες διαφόρων εθνικοτήτων και περισσότερο νέες γυναίκες που βρίσκονται στην παραγωγική ηλικία. Όλες αυτές μέσα σ’ ένα περιβάλλον όπου –όπως αναφέρει το επιστημονικό προσωπικό των φυλακών- «θεωρείται μέλημα η προάσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας αλλά και η διαμόρφωση συνθηκών διαβίωσης που την προάγουν, με εφαρμογή του νομικού πλαισίου λειτουργίας, την αξιοποίηση των υγιών δυνάμεων κάθε έγκλειστου προσώπου και την άσκηση του επαγγελματικού ρόλου σύμφωνα με τη δεοντολογία και τις επιταγές των ανθρωπιστικών επιστημών». Το επιστημονικό προσωπικό απαρτίζεται από πέντε κοινωνικούς λειτουργούς, δύο ψυχολόγους και έναν κοινωνιολόγο, που αναφέρουν ότι με αυτό τον τρόπο έχουν επιλέξει να εργάζονται, στοχεύοντας στην προσωπική ανάπτυξη και κατ’ επέκταση στην ομαλή επανένταξη των γυναικών.
Στην κοινωνική υπηρεσία των φυλακών υπηρετούν πέντε κοινωνικοί λειτουργοί (Γεωργία Ψαράκη, Νίκη Μουσχή, Βούλα Καρακατσάνη, Άννα Μουτάφη και Μάρθα Ταβουλαρέα), οι οποίες επιβεβαίωσαν τα παραπάνω καθώς και όσα αναφέρονται εδώ σε τηλεφωνική επικοινωνία μας. Σύμφωνα με τις ίδιες, συνεχίζεται η πιλοτική εφαρμογή χαρακτηρισμού δύο θαλάμων ως θαλάμων νεοεισερχομένων κρατούμενων, όπου για μικρό χρονικό διάστημα τοποθετούνται οι νέες κρατούμενες ώστε να γίνεται ειδική ενημέρωση, σταδιακή προσαρμογή στο χώρο κράτησης και επαφή γνωριμίας με το επιστημονικό προσωπικό για εξατομικευμένες παρεμβάσεις, κάτι που γνωρίζει αποδοχή και φέρνει θετικά αποτελέσματα.
Σημαντική η στήριξη από φορείς και κοινωνία
Η κοινωνική υπηρεσία δραστηριοποιείται στον εμπλουτισμό των δανειστικών βιβλιοθηκών που λειτουργούν σε όλες τις πτέρυγες (με βιβλία και επιτραπέζια παιχνίδια), στην προμήθεια απαραίτητων ειδών για την αποθήκη ιματισμού απόρων και παροχής ειδών πρώτης ανάγκης στις άπορες κρατούμενες, στη δημιουργία υποδομής και στη διεξαγωγή δραστηριοτήτων ψυχαγωγίας, δημιουργικής απασχόλησης, κατάρτισης, επιμόρφωσης, στον εξωραϊσμό του χώρου διαβίωσης κ.α. «Μέσω του διαδικτύου μπορέσαμε να επικοινωνήσουμε με αφάνταστα μεγάλο αριθμό ανθρώπων που ενδιαφερόταν να ενημερωθεί και να συμβάλει στη φροντίδα των εγκλείστων γυναικών» λένε τα στελέχη της κοινωνικής υπηρεσίας των φυλακών, προχωρώντας ακόμη και σε έκδοση ηλεκτρονικής εφημερίδας.
Όσον αφορά στις δράσεις της κοινωνικής υπηρεσίας, οι κοινωνικές λειτουργοί δηλώνουν ότι η μέριμνα είναι συνεχής ειδικότερα προς τις οικονομικά ενδεείς γυναίκες που αποτελούν το ένα πέμπτο του συνολικού πληθυσμού κρατουμένων, σύμφωνα με καταλόγους που καταρτίζει η υπηρεσία. Στις κρατούμενες δίνονται τα απαραίτητα είδη υγιεινής και καθαριότητας, διανέμονται είδη ένδυσης και υπόδησης, δίνεται οικονομική ενίσχυση ανάλογα με τις ανάγκες και παρέχεται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στα φιλοξενούμενα παιδιά. Στα παραπάνω συνεισφέρουν σημαντικά φορείς, σύλλογοι, σχολεία και ομάδες εθελοντών, ενώ από το ταμείο που έχει δημιουργηθεί στη φυλακή έγιναν -εκτός των παραπάνω- πληρωμές δικαστικών εξόδων για αποφυλακίσεις απόρων, αγορά χαρτοσήμων σε κρατούμενες για άσκηση ενδίκων μέσων, αγορά ιατρικών ειδών, φορητών ηχοσυστημάτων και DVD players, καθώς και αθλητικών ειδών ώστε να καλυφθούν συγκεκριμένες βασικές ανάγκες. Επίσης, δεν παύουν να συγκεντρώνονται πάσης φύσεως υλικά και μέσα, από είδη ρουχισμού και βρεφανάπτυξης, μέχρι τηλεκάρτες, καρέκλες και ηλεκτρικές συσκευές.
Την ίδια ώρα, μεγάλη ήταν η ανταπόκριση στο κάλεσμα για προσφορές βιβλίων που απηύθυνε προς την κοινωνία με ηλεκτρονικό μήνυμα η κοινωνική υπηρεσία. «Πραγματικά το κατάστημά μας γέμισε βιβλία, αφού υπήρξε εντυπωσιακή ανταπόκριση από εκατοντάδες συνανθρώπους, συλλόγους και φορείς» λένε τα μέλη της υπηρεσίας. Σημειώνεται ότι οι βιβλιοθήκες έχουν μεγάλη επισκεψιμότητα, καθώς προωθείται η ανάγνωση βιβλίων, η συμμετοχή σε προγράμματα και η ανάπτυξη της λέσχης ανάγνωσης.
Βαρύτητα στην εκπαίδευση – αναπτυσσόμενες δράσεις
• Στο κατάστημα κράτησης Ελαιώνα Θήβας λειτουργεί Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας (Σ.Δ.Ε.), ενώ υπάρχουν φοιτήτριες σε ανώτερες και ανώτατες σχολές, με κορυφαία μαθήτρια που ήταν η τρίτη επιτυχούσα στη Νομική Αθηνών.
• Για τις αλλοδαπές κρατούμενες υλοποιείται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΙΔΕκΕ «Εκπαίδευση των μεταναστών στην ελληνική γλώσσα, την ιστορία και τον πολιτισμό, “ΟΔΥΣΣΕΑΣ”» διάρκειας 125 ωρών.
• Υπάρχει λέσχη ανάγνωσης που λειτουργεί με χορηγία και στήριξη του «Ιδρύματος Λασκαρίδη» (η πρώτη εκδήλωση έγινε με προσκεκλημένη την καθηγήτρια Ιστορίας, Εξωτερικής Πολιτικής και συγγραφέα Λένα Διβάνη και η δεύτερη με τη συγγραφέα Μάρω Δούκα).
• Υλοποιούνται δράσεις άθλησης από γυμναστή του Αθλητικού Οργανισμού Θήβας.
• Υπάρχει οργανωμένος κήπος και χώρος εκτροφής φασιανών, λαγών και ελαφιών που θα ελευθερωθούν μελλοντικά και συμβολικά στο φυσικό τους περιβάλλον, με στόχο να γίνει χώρος αναψυχής για τα φιλοξενούμενα παιδιά και τις μητέρες τους.
• Εθελόντριες της Χ.Ε.Ν. Θήβας ανέπτυξαν το πρόγραμμα «Αναμνήσεις των αισθήσεων» ανά 15ήμερο τα δύο τελευταία χρόνια.
• Στο χώρο του Σ.Δ.Ε. υλοποιείται το πρόγραμμα «εκμάθηση παραδοσιακών οργάνων» από τον ιερέα, μουσικό και εκπαιδευτικό.
• Υπάρχει κινηματογραφική λέσχη με στήριξη καθηγητών και εθελοντών με προβολή επιλεγμένων κινηματογραφικών έργων και συζήτηση.
• Πραγματοποιήθηκε ημερίδα για τους καθηγητές του Σ.Δ.Ε. και τους καθηγητές της
• Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης, με θέμα «Δουλεύοντας την διαφορετικότητα. Δυσκολία ή ευκαιρία;».
• Λειτουργεί εργαστήριο ζωγραφικής, ενώ τον Νοέμβριο πραγματοποιήθηκε η πρώτη έκθεση έργων τέχνης κρατουμένων στο Συνεδριακό Κέντρο Θήβας.
• Στο κατάστημα κράτησης Ελαιώνα υλοποιείται το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Μεγαλώνοντας ένα παιδί μέσα από τα κάγκελα της φυλακής», στα πλαίσια του οποίου πραγματοποιήθηκε έρευνα και ξεκίνησαν ομάδες στήριξης φυλακισμένων μητέρων και των παιδιών τους που συνεχίζουν το έργο τους και μετά την αποφυλάκιση.
• Από την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία πραγματοποιήθηκε πρόγραμμα προληπτικών εξετάσεων σε ομάδα υψηλού κινδύνου.
• Πραγματοποιήθηκε Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Προσωπικού από τη Μ.Κ.Ο. «Κλίμακα» σε θέματα ψυχικής υγείας.
• Από τη Μ.Κ.Ο. «Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα» πραγματοποιείται προσφορά εθελοντικής εργασίας παιδιάτρων για την περίθαλψη και εμβολιασμό των φιλοξενούμενων παιδιών των έγκλειστων γυναικών.
• Υλοποιούνται και λειτουργούν θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης.
• Δημιουργήθηκαν αθλητικές υποδομές για βόλεϊ (συγκροτήθηκε και αθλητική ομάδα), μπάσκετ και τένις, ενώ γίνονται μαθήματα γυμναστικής.
• Δημιουργήθηκε ομάδα μοντέρνου χορού.
• Από εθελόντριες γυμνάστριες της σχολής yoga υλοποιείται αντίστοιχο πρόγραμμα
• Διαμορφώθηκαν οι χώροι κράτησης ώστε να είναι περισσότερο ανθρώπινοι και λειτουργικοί.
• Εικονογραφήθηκαν όλοι οι εσωτερικοί χώροι του παραρτήματος μητέρων σε βαθμό που θα ζήλευαν χώροι φροντίδας παιδιών και νηπιαγωγεία.
• Από δωρεές εθελοντών εξοπλίστηκε ο κοινόχρηστος χώρος ανηλίκων για καλύτερη φροντίδα και προσομοίωση με συνθήκες λειτουργικής οικίας.
• Δημιουργήθηκε καθιστικό σαλόνι, τραπέζι εργασίας, προσφέρθηκαν πλυντήριο ρούχων, δύο ηλεκτρικές κουζίνες, DVD players, υλικά ζωγραφικής, καλλωπιστικά φυτά κ.α.
• Διοργανώνονται πολλές άλλες δράσεις, ομιλίες, παραστάσεις και εκδηλώσεις μέσα από επισκέψεις φορέων και συλλόγων από όλη τη χώρα.
Συχνή η απεύθυνση στην κοινωνία – μεγάλη η ανταπόκριση
Είναι κάποιες φορές που η κοινωνική υπηρεσία των Γυναικείων Φυλακών Ελαιώνα απευθύνεται στην κοινωνία μέσω ανακοινώσεων και ηλεκτρονικών μηνυμάτων και ζητά τη στήριξή της. Μια τέτοια προσπάθεια που έγινε στο πρόσφατο παρελθόν, απέδωσε σημαντικούς καρπούς αφού στο κάλεσμα για αποστολή βιβλίων ανταποκρίθηκε πολύ μεγάλος αριθμός φορέων, συλλόγων, εκδοτών και πολιτών με αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί μεγάλος αριθμός βιβλίων στις έξι δανειστικές βιβλιοθήκες της φυλακής.
Πιο πρόσφατα, το κάλεσμα της κοινωνικής υπηρεσίας αφορούσε στη συγκέντρωση διαφόρων αναγκαίων ειδών στην εύρυθμη λειτουργία του καταστήματος κράτησης. Σύμφωνα με τις συνομιλήτριές μας από την κοινωνική υπηρεσία, «η ανταπόκριση όλων ήταν πολύ μεγάλη και οι ανάγκες καλύφθηκαν». Ωστόσο, σε διαρκή ισχύ βρίσκεται το κάλεσμα για συγκέντρωση κάποιων ειδών. Με στόχο «τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των κρατουμένων, την προσωπική ανάπτυξή τους και τη διαφύλαξη της ανθρώπινης αξιοπρέπειας», τα είδη που ζητούνται είναι:
• Είδη ατομικής υγιεινής και καθαριότητας (πετσέτες, σαμπουάν, οδοντόκρεμες, οδοντόβουρτσες, σερβιέτες, χαρτιά υγείας, απορρυπαντικά ρούχων και γενικού καθαρισμού).
• Τηλεκάρτες, καπνός και τσιγάρα.
• Είδη ένδυσης και υπόδησης (αθλητικά παπούτσια, φόρμες, παντελόνια τζιν, μπουφάν, φούτερ).
• Ηλεκτρικές συσκευές (μικρά ψυγεία, πλυντήρια, «μάτια») και τηλεοράσεις 14 ιντσών.
• Ηλεκτρονικοί υπολογιστές, fax, εκτυπωτές, γραφεία, καρέκλες.
• Για τα φιλοξενούμενα παιδιά υπάρχουν ανάγκες για πάνες, είδη φροντίδας (αφρόλουτρα, σαμπουάν, κρέμες περιποίησης), καρότσια, ριλάξ, σετ φαγητού (πιατάκια-κουταλάκια) μπιμπερό, θερμός, θηλές-πιπίλες, αποστειρωτές για τα μπιμπερό και βραστήρες.
• Για τον χώρο, εξακολουθούν να υφίστανται ανάγκες για μικρά θερμαντικά σώματα (σόμπες αλογόνου, μικρά αερόθερμα και καλοριφέρ) και ανεμιστήρες.
• Στις έξι δανειστικές βιβλιοθήκες υπάρχουν πάγιες ανάγκες για γραφική ύλη (χαρτί Α4, στυλό, διορθωτικό), επιτραπέζια παιχνίδια, ξενόγλωσσα λεξικά και βιβλία βαλκανικών γλωσσών, καθώς και βιβλιοθήκες τοίχου για τα βιβλία.
Οι ενδιαφερόμενοι για οποιαδήποτε αποστολή ειδών, μπορούν να επικοινωνούν με την κοινωνική υπηρεσία των Γυναικείων Φυλακών Ελαιώνα (τηλέφωνα: 22620 73024,26 και 27), το γραφείο πληροφοριών (22620 89825) ή μέσω e-mail στο kkgeth@gmail.com. Η ταχυδρομική διεύθυνση είναι Κατάστημα Κράτησης Γυναικών Ελαιώνα Θήβας, Τ.Κ. 322 00, Ελαιώνας Θήβας.
Συντάκτης:Θοδωρής Μπακάλης
e-mail: paratiritis.mpakalis@gmail.com
