Ένα μοναδικό ανθρώπινο δημιούργημα, η βραχοπολιτεία της Πέτρας, έμενε κρυμμένη στην άμμο της ερήμου για αιώνες ολόκληρους και ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν 25χρονο τυχοδιώκτη
Είναι τόσο νωρίς το πρωί που τα μάτια μετά βίας κρατιούνται ανοικτά. Κανείς δεν μιλάει. Οι μόνοι ήχοι που ακούγονται είναι το σφύριγμα του ανέμου και το κουδούνισμα από τα πέταλα των αλόγων καθώς χτυπούν στα χαλίκια μέσα στο στενό πέρασμα του φαραγγιού.
Το φαράγγι που οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρο της Πέτρας σε κάποια σημεία έχει πλάτος μόλις δύο μέτρα
Πιο πάνω, εκεί που τελειώνουν τα ψηλά βράχια, ένα μικρό κομμάτι ουρανού προσπαθεί να στείλει το αμυδρό φως του κάτω στο φαράγγι, δημιουργώντας απόκοσμες σκιές στο έδαφος. Ξαφνικά τα στενά βράχια ανοίγουν σε ένα ξέφωτο.
Οι πρώτες αχτίδες του ήλιου λούζουν στο φως τους κίονες και τα αετώματα ενός ναού που ξεπροβάλλει μέσα από τον τραχύ βράχο, στη μέση του πουθενά, σαν την πιο απίθανη ψευδαίσθηση. Η σιωπή δίνει τη θέση της σε ένα αυξανόμενης έντασης μουρμουρητό δέους. Αγαπητοί επισκέπτες, καλωσορίσατε στην Πέτρα!
Η αρχαία βραχοπολιτεία της Πέτρας, ο μεγαλύτερος εθνικός θησαυρός της Ιορδανίας, είναι ένα μυστήριο. Ποια ήταν στην πραγματικότητα αυτή η πόλη; Ποιοι την έχτισαν και γιατί στα βάθη της ερήμου; Για ποιον λόγο το πιο επιβλητικό κτίσμα της περιοχής αποτελείται στην ουσία μόνο από μία πρόσοψη και πίσω της δεν υπάρχει παρά μια μικρή, κενή καμαρούλα; Γιατί ξαφνικά η Πέτρα χάθηκε από την ιστορία και εξαφανίστηκε ακόμη και από τους χάρτες για αιώνες ολόκληρους;
Το στενό φαράγγι που λέγεται Σικ είναι στην πραγματικότητα ένας ενιαίος βράχος που σκίστηκε στα δύο δημιουργώντας εντυπωσιακά σχήματα και χρώματα
Ποιοι ήταν αυτοί οι άγνωστοι κάτοικοί της, οι Ναβαταίοι, που ενώ ήταν νομάδες και έμεναν σε σκηνές ή σε σπηλιές έχτισαν ναούς, παλάτια και θέατρα τέτοιας καλαισθησίας; Και γιατί ενώ δεν βρέθηκαν πουθενά χρυσά κοσμήματα και τα ελάχιστα πήλινα αγγεία τους ήταν χοντροκομμένα και άβαφα είχαν χτίσει έναν ολόκληρο ναό-θησαυροφυλάκιο και σκάλιζαν εξαιρετικά γλυπτά πάνω στον βράχο;
Με μόλις το 1/20 της αρχαίας πόλης να έχει ανασκαφεί μέχρι σήμερα, η γνώση μας για την Πέτρα αλλάζει μέρα με τη μέρα. Νέα μυστικά έρχονται στην επιφάνεια μέσα από τις σκαπάνες των αρχαιολόγων από την Ιορδανία, την Ελβετία, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ, που πραγματοποιούν ανασκαφές στην περιοχή.
Η Πέτρα ψηφίστηκε πριν από μερικά χρόνια από εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο ως ένα από τα Νέα Θαύματα του Κόσμου
Τα πιο πρόσφατα ευρήματα είναι εντυπωσιακά: ένα συγκρότημα με πισίνα και λουτρά, μια βίλα ευγενούς, νέοι τάφοι δίπλα στο Θησαυροφυλάκιο, οι οποίοι δίνουν άλλη ερμηνεία στο μυστήριο της κατασκευής αυτού του κτιρίου και πολλά ακόμη που αλλάζουν συνεχώς τα δεδομένα.
Πέρασμα των καραβανιών
Πριν από 2.000 χρόνια, η Πέτρα βρισκόταν στο σταυροδρόμι των καραβανιών που περνούσαν φορτωμένα με μπαχαρικά, υφάσματα και αρώματα από τη μακρινή Ασία.
Οι εφευρετικοί Ναβαταίοι βρήκαν έναν τρόπο να μαζεύουν το πολύτιμο νερό και η πόλη αναπτύχθηκε ταχύτατα, φιλοξενώντας πάνω από 20.000 κατοίκους.
Μόλις το ένα εικοστό της αρχαίας πόλης έχει ανασκαφεί μέχρι σήμερα. Η γνώση μας για την Πέτρα αλλάζει μέρα με τη μέρα
Το θέατρο της πόλης είχε χωρητικότητα 4.000 θεατών, γεγονός που δείχνει το μέγεθος αλλά και το πολιτιστικό επίπεδο της Πέτρας. Ένας ισχυρός σεισμός ισοπέδωσε μεγάλο μέρος της πόλης και κατέστρεψε το υδραυλικό της σύστημα.
Οι δρόμοι των καραβανιών άλλαξαν και οι κάθε λογής επιδρομείς επιτέθηκαν στην Πέτρα στερώντας της τα πλούτη της. Σιγά σιγά η πόλη σιώπησε και χάθηκε στη λήθη της ιστορίας. Ολα αυτά μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, όταν ένας τολμηρός Ελβετός εξερευνητής που μόλις είχε κλείσει τα 25 χρόνια του, ο J.L. Burckhardt, αποφάσισε να εξερευνήσει τα βάθη της ερήμου στην Εγγύς Ανατολή αναζητώντας χαμένους θησαυρούς.
Υπάρχουν περίπου 800 διαφορετικά αξιοθέατα στον ευρύτερο χώρο της αρχαίας Πέτρας, εκ των οποίων 500 τάφοι. Εδώ ο «τάφος με την υδρία», όπως ονομάζεται
Ο τυχοδιώκτης αυτός ασπάστηκε το Ισλάμ και μεταμφιεσμένος ως Βεδουίνος έφτασε στην έρημη Πέτρα.
Οι διηγήσεις του ξύπνησαν το διεθνές ενδιαφέρον και σύντομα στην περιοχή κατέφθασαν οι αρχαιολόγοι που έφεραν και πάλι στο φως τα μνημεία αυτής της μοναδικής πόλης, που το 1985 χαρακτηρίστηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO και λίγο αργότερα ψηφίστηκε από εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο ως ένα από τα Νέα Θαύματα του Κόσμου.
800 αξιοθέατα στην αρχαία πόλη
Υπάρχουν περίπου 800 διαφορετικά αξιοθέατα στον ευρύτερο χώρο της αρχαίας Πέτρας, εκ των οποίων τα 500 είναι τάφοι. Μην πανικοβληθείτε, δεν χρειάζεται να τρέχετε από το ένα στο άλλο. Αξίζει να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να απολαύσετε ένα τσάι στη σκιά ή απλώς για να χαζέψετε τη θέα των μνημείων. Επιπλέον, μην παραλείψετε να δείτε το ηλιοβασίλεμα, όταν ο ήλιος πέφτει και τα χρώματα στους βράχους αλλάζουν μαγικά.
Το πιο εντυπωσιακό κτίσμα της Πέτρας, ο ναός της Αλ Χάσνα ή Θησαυροφυλάκιο
Η κύρια δίοδος για την Πέτρα είναι ένα στενό πέρασμα ανάμεσα στα βράχια, που ονομάζεται Σικ. Αυτό που φαίνεται εκ πρώτης όψεως ως φαράγγι, στην πραγματικότητα είναι ένας ενιαίος βράχος με ύψος εκατοντάδων μέτρων που από σεισμούς άνοιξε στα δύο, αφήνοντας ένα κενό που σε κάποια σημεία δεν ξεπερνά τα δύο μέτρα πλάτος.
Κατά μήκος του φαραγγιού υπάρχουν ίχνη από ένα αρχαίο φράγμα και εκατοντάδες περίτεχνα λαξευτοί τάφοι με περίπλοκα σκαλίσματα (ο τάφος της Υδρίας, ο τάφος των Λεόντων, ο τάφος των Οβελίσκων, ο Κορινθιακός τάφος κ.ά.).
Ο «τάφος με την υδρία» και δίπλα του ο κορινθιακός τάφος
Το Σικ οδηγεί στο ξέφωτο που βρίσκεται το πιο εντυπωσιακό κτίσμα της αρχαίας πολιτείας, ο ναός της «Αλ Χάσνα» ή «Θησαυροφυλάκιο», με μια διώροφη πρόσοψη πλούσια διακοσμημένη με κίονες κορινθιακού ρυθμού και ανάγλυφες παραστάσεις. Στο εσωτερικό υπάρχει μόνο ένα δωμάτιο, όπου σύμφωνα με μια εκδοχή γίνονταν οι ιεροτελεστίες προς τιμήν της θεάς Ισιδας, ενώ κατά μια άλλη υπήρχε κρυμμένος ένας αμύθητης αξίας θησαυρός. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, το κτίσμα κατασκευάστηκε γύρω στο 85 π.Χ. στα χρόνια του βασιλιά Αρέθα του Τρίτου από Ελληνες τεχνίτες.
Από το Αλ Χάσνα ξεκινά ο δρόμος με τις προσόψεις πολλών τάφων που ανήκουν σε διαφορετικές εποχές, ο οποίος οδηγεί στο αρχαίο ρωμαϊκό θέατρο του 1ου μ.Χ. αιώνα. Κοντά στο θέατρο ξεκινά και η κεντρική οδός της πόλης, με τις κιονοστοιχίες, το Νυμφαίο, τις τρεις Αγορές, το βασιλικό ανάκτορο, το Τέμενος και το Γυμνάσιο.
Το φαράγγι Σικ το οποίο καταλήγει στο εντυπωσιακό Θησαυροφυλάκιο
Υπάρχουν αρκετά σημαντικά αξιοθέατα στους γύρω βράχους, ωστόσο η ανάβαση είναι από αρκετά έως πολύ κουραστική. Αξίζει να κοπιάσετε, ωστόσο, για δύο πολύ ιδιαίτερα αξιοθέατα: το Αλ Μαντμπά ή «Υψηλό Θυσιαστήριο» και το Ελ Ντεΐρ ή αλλιώς «Μοναστήρι». Το Αλ Μαντμπά θα προσεγγίσετε ύστερα από 45λεπτη, σχετικά εύκολη, ανάβαση. Ο χώρος θυσιών βρίσκεται σε έναν βράχο και δίνει την αίσθηση ότι αιωρείται μεταξύ ουρανού και γης.
Το Ελ Ντεΐρ, που είναι χτισμένο πάνω σε ψηλό βράχο, είναι μία από τις πιο περίτεχνες κατασκευές της αρχαίας Πέτρας. Είναι το καλύτερο σημείο για να κλείσετε την επίσκεψή σας, αρκεί να κρατήσετε ενέργεια για μια ανηφορική πορεία με 800 σκαλοπάτια, λαξευμένα στον βράχο!
Το ρωμαϊκό θέατρο είχε χωρητικότητα 4.000 θεατών, γεγονός που δείχνει το μέγεθος αλλά και το πολιτιστικό επίπεδο της Πέτρας
Ο ναός που έχει δύο ορόφους ήταν αρχικά αφιερωμένος στον θεό-βασιλιά Ομπάντας Α”, αλλά την ονομασία «Μοναστήρι» πήρε τη βυζαντινή περίοδο, όταν έγινε τόπος λατρείας των ντόπιων χριστιανών. Η είσοδος οδηγεί σε μια τετράγωνη αίθουσα όπου βρισκόταν ο βωμός.
Από τον πάνω όροφο θα έχετε θέα σε όλες τις γύρω περιοχές, στην κοιλάδα της Πέτρας και στο επιβλητικό βουνό Χορ, στην κορυφή του οποίου -σύμφωνα με την εβραϊκή παράδοση- βρίσκεται ο τάφος του Ααρών.
Η Πέτρα στο φως του φεγγαριού
Η ρωμαϊκή οδός με τους κίονες οδηγούσε σε μια σκεπαστή ρωμαϊκή αγορά
Έπειτα από επίμονες παρακλήσεις των επισκεπτών να δουν την Πέτρα τη νύχτα, οι Αρχές της Ιορδανίας επέτρεψαν να γίνονται νυχτερινές ξεναγήσεις στον χώρο. Οι επισκέψεις ξεκινούν από το Visitor Center κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Πέμπτη, στις 8:30 το βράδυ και διαρκούν 2 ώρες. Το μονοπάτι ανάμεσα στα βράχια είναι φωτισμένο με 1.500 κεριά, οι επισκέπτες βαδίζουν σιωπηλά σε μία σειρά και οδηγούνται μέχρι το Θησαυροφυλάκιο. Εκεί η ξενάγηση γίνεται με μουσική Βεδουίνων, ενώ σερβίρεται αρωματικό τσάι με μέντα. Μη χάσετε αυτή την εμπειρία!
Η καλύτερη εποχή για να επισκεφθείτε την Πέτρα είναι από Οκτώβριο-Μάιο. Η θερμοκρασία κυμαίνεται τότε σε ανεκτά για μεγάλες πεζοπορίες επίπεδα (15-20°C), σε αντίθεση με το καλοκαίρι, όπου ο υδράργυρος βρίσκεται στους 42-45°C.
Όψη του αρχαιολογικού χώρου της Πέτρας από το Θησαυροφυλάκιο
Έχοντας στα χέρια τους, μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, κορυφαίοι επιστήμονες σαρώνουν με λέιζερ τα αρχαία μνημεία και μας αποκαλύπτουν πολύτιμα μυστικά και δίνουν απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα.
Σε αυτό το επεισόδιο της σειράς «Σκανάρονας το παρελθόν», αντικείμενο έρευνας η αρχαία πόλη της Πέτρας στην Ιορδανία. Ελληνικής τεχνοτροπίας και αισθητικής μνημείο που η συμβατική ιστορία μας λέει ότι χτίστηκε από… νομάδες άραβες
