Σάββατο, 23 Ιουλίου 2011
Ξέρετε τι ήταν το σχέδιο Μάρσαλ;
ελληνικό χρέος παραπέμπουν στη χρηματοδοτική ανάσα που είχε λάβει η Ελλάδα και η Ευρώπη από τις ΗΠΑ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια ενίσχυση που από κάποιους θεωρήθηκε σωτηρία και από άλλους μέσο ελέγχου της πολιτικής του ελληνικού κράτους από τις ΗΠΑ - μια μορφή οικονομικής διπλωματίας και προάσπισης των αμερικανικών γεωπολιτικών συμφερόντων.
Στα ερείπια του πολέμου, σε μια Δυτική Ευρώπη που βρισκόταν αντιμέτωπη με τη φτώχεια και την ανεργία, οι Ηνωμένες Πολιτείες φοβούνταν ότι ο κομμουνισμός θα κέρδιζε ψηφοφόρους και τα ευρωπαϊκά κράτη θα περιέρχονταν στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ενωσης. Η Ελλάδα εγκαινίαζε την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου με τον Εμφύλιο και στην κατεχόμενη μεταπολεμική Γερμανία η βιομηχανική παραγωγή είχε πέσει στο ένα τρίτο σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Ο αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν με τον υπουργό Εξωτερικών Τζορτζ Μάρσαλ αποφασίζουν το 1947 να χρηματοδοτήσουν οι ΗΠΑ την ανάκαμψη της Ευρώπης. Με το σχέδιο Μάρσαλ (επισήμως γνωστό ως Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Ανάκαμψης) δόθηκαν από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη πάνω από 13 δισ. δολάρια την εποχή εκείνη. Διαγράφηκε το προπολεμικό γαλλικό χρέος και λίγα χρόνια αργότερα μέρος και του γερμανικού. Οπως έχει γράψει ο Μαρκ Μαζάουερ, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, «ο Μάρσαλ είχε συνειδητοποιήσει ότι τα πραγματικά οφέλη της αποφασιστικής παρέμβασής του δεν ήταν ποσοτικά, αλλά κυρίως ψυχολογικά. Μονάχα η αυτοπεποίθηση που παρείχε μια ισχυρή κυβερνητική ηγεσία θα ήταν σε θέση να καθησυχάσει τις αγορές».
Η Ελλάδα και η Τουρκία ήταν από τους πρώτους παραλήπτες της οικονομικής βοήθειας, ως χώρες που σύμφωνα με τις ΗΠΑ κινδύνευαν άμεσα από την εξάπλωση του κομμουνισμού. Συνολικά 16 κράτη (Ισλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Βρετανία, Δανία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Δυτική Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία) συμμετείχαν στο σχέδιο Μάρσαλ. Την περίοδο 1948-1949 το πρώτο πακέτο ελληνικής ενίσχυσης φτάνει τα 175 εκατ. δολάρια. Συνολικά από το 1948 μέχρι και το 1951 η χώρα μας παίρνει 366 εκατ. δολάρια. Μεγαλύτερη ενίσχυση δόθηκε στις μεγάλες βιομηχανικές δυνάμεις της εποχής. Το ποσό που έλαβε η Γαλλία στη διάρκεια της τετραετίας ξεπέρασε τα δύο δισ. δολάρια, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο πήρε πάνω από 3 δισ.
Οι όροι της βοήθειας τέθηκαν από την Ουάσιγκτον.
Στην Ελλάδα τη διαχείριση της οικονομικής ενίσχυσης ανέλαβε η Αμερικανική Οικονομική Αποστολή (AMAG) που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1947. Ο αρχηγός της αποστολής, Πολ Πόρτερ σε έκθεσή του είχε αναφερθεί στο πρόβλημα της ελληνικής γραφειοκρατίας και στα φαινόμενα διαφθοράς που είχαν διαβρώσει την πολιτική και επιχειρηματική ζωή του τόπου. Η AMAG υπέδειξε στην ελληνική κυβέρνηση τη λήψη σκληρών μέτρων. Επέτρεψε εισαγωγές βασικών αγαθών πρώτης ανάγκης και προώθησε την έκτακτη φορολόγηση εμπορικών και βιομηχανικών τάξεων.
Τα έργα ανασυγκρότησης που άρχισαν μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου περιελάμβαναν αποκατάσταση των δρόμων, του σιδηροδρομικού δικτύου, των λιμανιών και της διώρυγας της Κορίνθου. Το δεύτερο κύμα επενδύσεων στόχευσε στην αναζωογόνηση της γεωργίας. Στα κράτη της Δυτικής Ευρώπης με το σχέδιο Μάρσαλ το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν αυξήθηκε από 15% μέχρι και 25% την περίοδο της τετραετίας, ενώ η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 40% σε σύγκριση με την προπολεμική περίοδο
Στα ερείπια του πολέμου, σε μια Δυτική Ευρώπη που βρισκόταν αντιμέτωπη με τη φτώχεια και την ανεργία, οι Ηνωμένες Πολιτείες φοβούνταν ότι ο κομμουνισμός θα κέρδιζε ψηφοφόρους και τα ευρωπαϊκά κράτη θα περιέρχονταν στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ενωσης. Η Ελλάδα εγκαινίαζε την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου με τον Εμφύλιο και στην κατεχόμενη μεταπολεμική Γερμανία η βιομηχανική παραγωγή είχε πέσει στο ένα τρίτο σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Ο αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν με τον υπουργό Εξωτερικών Τζορτζ Μάρσαλ αποφασίζουν το 1947 να χρηματοδοτήσουν οι ΗΠΑ την ανάκαμψη της Ευρώπης. Με το σχέδιο Μάρσαλ (επισήμως γνωστό ως Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Ανάκαμψης) δόθηκαν από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη πάνω από 13 δισ. δολάρια την εποχή εκείνη. Διαγράφηκε το προπολεμικό γαλλικό χρέος και λίγα χρόνια αργότερα μέρος και του γερμανικού. Οπως έχει γράψει ο Μαρκ Μαζάουερ, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, «ο Μάρσαλ είχε συνειδητοποιήσει ότι τα πραγματικά οφέλη της αποφασιστικής παρέμβασής του δεν ήταν ποσοτικά, αλλά κυρίως ψυχολογικά. Μονάχα η αυτοπεποίθηση που παρείχε μια ισχυρή κυβερνητική ηγεσία θα ήταν σε θέση να καθησυχάσει τις αγορές».
Η Ελλάδα και η Τουρκία ήταν από τους πρώτους παραλήπτες της οικονομικής βοήθειας, ως χώρες που σύμφωνα με τις ΗΠΑ κινδύνευαν άμεσα από την εξάπλωση του κομμουνισμού. Συνολικά 16 κράτη (Ισλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Βρετανία, Δανία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Δυτική Γερμανία, Αυστρία, Γαλλία, Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία) συμμετείχαν στο σχέδιο Μάρσαλ. Την περίοδο 1948-1949 το πρώτο πακέτο ελληνικής ενίσχυσης φτάνει τα 175 εκατ. δολάρια. Συνολικά από το 1948 μέχρι και το 1951 η χώρα μας παίρνει 366 εκατ. δολάρια. Μεγαλύτερη ενίσχυση δόθηκε στις μεγάλες βιομηχανικές δυνάμεις της εποχής. Το ποσό που έλαβε η Γαλλία στη διάρκεια της τετραετίας ξεπέρασε τα δύο δισ. δολάρια, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο πήρε πάνω από 3 δισ.
Οι όροι της βοήθειας τέθηκαν από την Ουάσιγκτον.
Στην Ελλάδα τη διαχείριση της οικονομικής ενίσχυσης ανέλαβε η Αμερικανική Οικονομική Αποστολή (AMAG) που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα τον Ιούνιο του 1947. Ο αρχηγός της αποστολής, Πολ Πόρτερ σε έκθεσή του είχε αναφερθεί στο πρόβλημα της ελληνικής γραφειοκρατίας και στα φαινόμενα διαφθοράς που είχαν διαβρώσει την πολιτική και επιχειρηματική ζωή του τόπου. Η AMAG υπέδειξε στην ελληνική κυβέρνηση τη λήψη σκληρών μέτρων. Επέτρεψε εισαγωγές βασικών αγαθών πρώτης ανάγκης και προώθησε την έκτακτη φορολόγηση εμπορικών και βιομηχανικών τάξεων.
Τα έργα ανασυγκρότησης που άρχισαν μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου περιελάμβαναν αποκατάσταση των δρόμων, του σιδηροδρομικού δικτύου, των λιμανιών και της διώρυγας της Κορίνθου. Το δεύτερο κύμα επενδύσεων στόχευσε στην αναζωογόνηση της γεωργίας. Στα κράτη της Δυτικής Ευρώπης με το σχέδιο Μάρσαλ το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν αυξήθηκε από 15% μέχρι και 25% την περίοδο της τετραετίας, ενώ η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 40% σε σύγκριση με την προπολεμική περίοδο
madata.gr
